🧬 10. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık Rehberi
Merhaba gençler! Biyoloji yazılısı yaklaşıyor ve konular biraz göz korkutucu olabilir. Ama merak etmeyin, bu rehberle sınavı kolayca atlatacaksınız. İşte 2. dönem 2. yazılıda karşınıza çıkabilecek konular:
🦠 Kalıtım
- 🧬 Gen: DNA üzerinde belirli bir özelliği kontrol eden bölge.
- 🧬 Kromozom: DNA'nın proteinlerle sarılıp yoğunlaşmış hali. İnsanlarda 46 tane bulunur.
- 🧬 Alel: Bir genin farklı versiyonları. Örneğin, göz rengi geni için mavi veya kahverengi alelleri olabilir.
- 🧬 Genotip: Bir bireyin genetik yapısı. Örneğin, BB (baskın), Bb (melez), bb (çekinik).
- 🧬 Fenotip: Genotipin dış görünüşe yansıması. Örneğin, kahverengi gözlü olmak.
- 🧬 Mendel'in İlkeleri:
- 🍎 Ayrılma İlkesi: Her bireyde bir özellik için iki alel bulunur ve bunlar gamet oluşumu sırasında ayrılır.
- 🍎 Bağımsız Dağılım İlkesi: Farklı özelliklere ait genler birbirinden bağımsız olarak dağılır.
- 🧬 Çaprazlamalar: Monohibrit (tek özellik), dihibrit (iki özellik) çaprazlamalar ve bunların olasılık hesapları.
- 🧬 Kan Grupları: A, B, AB, 0 kan gruplarının genetik olarak nasıl belirlendiği.
- 🧬 Eş Baskınlık: İki alelin de fenotipte etkisini gösterdiği durum. Örneğin, AB kan grubu.
- 🧬 X'e Bağlı Kalıtım: Bazı genlerin X kromozomu üzerinde taşınması ve bunun kalıtıma etkisi. Örneğin, hemofili ve renk körlüğü.
🌍 Popülasyon Genetiği
- 🌱 Popülasyon: Belirli bir bölgede yaşayan aynı türden bireylerin oluşturduğu topluluk.
- 🌱 Gen Havuzu: Bir popülasyondaki tüm genlerin toplamı.
- 🌱 Hardy-Weinberg Prensibi: Bir popülasyonda gen ve genotip frekanslarının nesilden nesile değişmeden kalması durumu. Bu prensibe göre evrimleşmeyen bir popülasyonun şartları:
- 🌿 Büyük popülasyon büyüklüğü
- 🌿 Rastgele çiftleşme
- 🌿 Mutasyon olmaması
- 🌿 Gen akışı olmaması
- 🌿 Doğal seçilim olmaması
- 🌱 Genetik Sürüklenme: Küçük popülasyonlarda rastgele olaylar sonucu gen frekanslarının değişmesi.
- 🌱 Darboğaz Etkisi: Bir doğal afet veya olay sonucu popülasyonun aniden küçülmesi ve genetik çeşitliliğin azalması.
- 🌱 Kurucu Etkisi: Bir popülasyondan küçük bir grubun ayrılarak yeni bir popülasyon kurması ve bu yeni popülasyonun genetik yapısının ana popülasyondan farklı olması.
🌱 Bitki Biyolojisi
- 🌻 Bitki Dokuları:
- 🌿 Temel Dokular: Parankima, kollenkima, sklerenkima.
- 🌿 İletim Dokuları: Ksilem (odun borusu), floem (soymuk borusu).
- 🌿 Örtü Dokusu: Epidermis (en dış tabaka).
- 🌻 Bitki Organları:
- 🌿 Kök: Su ve mineral emilimi, bitkiyi toprağa bağlama.
- 🌿 Gövde: Yaprakları ve çiçekleri taşıma, su ve besin maddelerini iletme.
- 🌿 Yaprak: Fotosentez yapma.
- 🌿 Çiçek: Üreme organı.
- 🌻 Fotosentez: Bitkilerin ışık enerjisini kullanarak organik madde üretmesi.
- 🌻 Bitkisel Hormonlar: Oksin, sitokinin, giberellin, absisik asit, etilen gibi bitki büyümesini ve gelişimini etkileyen kimyasal maddeler.
Unutmayın, bol bol tekrar yapmak ve soru çözmek başarının anahtarıdır. Sınavda başarılar dilerim!
