🧠 10. Sınıf Felsefe 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 4. Senaryo
Merhaba gençler! Felsefe yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo, sınavda karşınıza çıkabilecek konuları tekrar etmenize yardımcı olacak. Unutmayın, felsefe sadece ezber değil, anlamakla ilgili!
🤔 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Bilgi felsefesi, bilginin ne olduğunu, nasıl elde edildiğini ve sınırlarını inceler. İşte bilmeniz gereken bazı temel kavramlar:
- 💡 Bilgi Nedir? Doğruluğu kanıtlanmış inançtır. Yani, hem inanmanız, hem de inancınızın doğru olması gerekir.
- 🍎 Bilgi Kaynakları:
- Akıl (Rasyonalizm): Bilginin akıl yoluyla elde edildiğini savunur. Descartes bu akımın önemli temsilcisidir.
- Deneyim (Empirizm): Bilginin duyular yoluyla, yani deneyimle elde edildiğini savunur. Locke ve Hume bu akımın temsilcileridir.
- ❓ Bilginin Sınırları:
- Şüphecilik (Septisizm): Bilginin mümkün olmadığını veya elde etmenin çok zor olduğunu savunur.
- Dogmatizm: Bilginin kesin olarak elde edilebileceğini savunur.
🌍 Varlık Felsefesi (Ontoloji)
Varlık felsefesi, varlığın ne olduğunu, temel özelliklerini ve var olanların çeşitliliğini inceler. İşte bilmeniz gerekenler:
- 🌟 Varlık Nedir? Var olan her şeydir. Somut (elle tutulur) ve soyut (düşünceler, kavramlar) varlıklar vardır.
- 🧱 Varlık Görüşleri:
- Materyalizm: Her şeyin maddeden oluştuğunu savunur. Ruh veya bilinç gibi şeylerin maddeye indirgenebileceğini iddia eder.
- İdealizm: Her şeyin düşünceden veya bilinçten oluştuğunu savunur. Madde, düşüncenin bir yansımasıdır.
- Düalizm: Hem madde hem de düşüncenin ayrı ayrı var olduğunu savunur. Descartes'ın "ruh ve beden" ayrımı düalizme örnektir.
🎭 Ahlak Felsefesi (Etik)
Ahlak felsefesi, doğru ve yanlış davranışları, ahlaki değerleri ve ilkeleri inceler. İşte bilmeniz gereken temel yaklaşımlar:
- ✅ Ahlaki Eylemin Amacı:
- Faydacılık (Utilitarizm): Eylemlerin sonuçlarına odaklanır. Bir eylem, en çok sayıda insana en çok fayda sağlıyorsa ahlakidir.
- Ödev Ahlakı (Deontoloji): Eylemlerin niyetine odaklanır. Bir eylem, ahlaki bir ilkeye (ödeve) uygunsa ahlakidir. Kant bu yaklaşımın önemli temsilcisidir.
- ⚖️ Evrensel Ahlak Yasası Var mı?
- Ahlaki Rölativizm: Ahlaki değerlerin kişiden kişiye, toplumdan topluma değiştiğini savunur. Evrensel bir ahlak yasası yoktur.
- Ahlaki Objektivizm: Evrensel ahlaki değerlerin var olduğunu savunur. Bazı eylemler her zaman ve her yerde yanlıştır.
Umarım bu tekrar, yazılıya hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar!
