🍎 10. Sınıf İnsan Sindirim Sistemi
Sindirim sistemi, yediğimiz besinleri vücudumuzun kullanabileceği daha küçük parçalara ayırarak enerji elde etmemizi sağlar. Bu işlem, bir dizi organ ve salgı bezi sayesinde gerçekleşir.
😋 Sindirim Sisteminin Organları
- 👄 Ağız: Sindirimin başladığı yerdir. Dişler besinleri parçalar, tükürük bezleri ise amilaz enzimi sayesinde karbonhidratların sindirimini başlatır.
- 👅 Yutak (Farenks): Ağızdan gelen besinlerin yemek borusuna iletilmesini sağlar.
- 🧣 Yemek Borusu (Özofagus): Yutaktan gelen besinleri mideye taşır.
- stomach Mide: Besinlerin depolandığı ve sindirildiği yerdir. Mide asidi ve enzimler sayesinde proteinlerin sindirimi başlar.
- duodenum İnce Bağırsak: Sindirimin büyük bir kısmının gerçekleştiği yerdir. Karbonhidrat, protein ve yağların sindirimi tamamlanır. Besin maddeleri buradan emilerek kana karışır.
- colon Kalın Bağırsak: Sindirilemeyen atık maddelerin suyunun emildiği ve dışkı haline getirildiği yerdir.
- anus Anüs: Dışkının vücuttan atıldığı açıklıktır.
🧪 Sindirimde Görevli Yardımcı Organlar
- liver Karaciğer: Safra üretir. Safra, yağların sindirimine yardımcı olur.
- gallbladder Safra Kesesi: Karaciğerin ürettiği safrayı depolar.
- pancreas Pankreas: Sindirim enzimleri (amilaz, lipaz, tripsinojen vb.) ve bikarbonat iyonları salgılar. Bikarbonat, mide asidini nötralize ederek ince bağırsağı korur.
enzimler Sindirim Enzimleri ve Görevleri
- 🧪 Amilaz: Karbonhidratları (nişasta, şeker) daha küçük şeker moleküllerine ayırır. Ağız ve pankreasta bulunur.
- 🧪 Proteazlar (Pepsin, Tripsin, Kimotripsin): Proteinleri amino asitlere ayırır. Mide ve pankreasta üretilir.
- 🧪 Lipaz: Yağları yağ asitleri ve gliserole ayırır. Pankreasta üretilir.
- 🧪 Nükleaz: Nükleik asitleri (DNA, RNA) nükleotidlere ayırır. Pankreasta üretilir.
🧽 Besinlerin Emilimi
İnce bağırsakta sindirilen besin maddeleri, villus adı verilen yapılar sayesinde emilerek kana karışır. Villuslar, ince bağırsağın iç yüzeyini kaplayan ve emilim yüzeyini artıran parmaksı çıkıntılardır. Kan yoluyla emilen besinler, vücudun tüm hücrelerine taşınarak enerji üretiminde ve diğer yaşamsal faaliyetlerde kullanılır.
🚽 Sindirim Atıkları
Sindirim sonucu oluşan atık maddeler, kalın bağırsakta suyunun emilmesiyle dışkı haline gelir ve anüs yoluyla vücuttan atılır.
