📅 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık (2. Senaryo MEB)
Merhaba arkadaşlar! Tarih sınavına hazırlanırken nelere dikkat etmeniz gerektiğini, MEB müfredatına uygun bir şekilde ve ikinci senaryoyu göz önünde bulundurarak anlatacağım. Unutmayın, tarih sadece geçmişi değil, geleceği de anlamamızı sağlar.
📜 Osmanlı Devleti'nde Yenileşme Hareketleri
- 👑 Lale Devri (1718-1730): Osmanlı'da Batı etkisinin hissedildiği, eğlence ve sanatın ön plana çıktığı dönemdir. Patrona Halil İsyanı ile sona ermiştir.
- ⚔️ Nizam-ı Cedid (III. Selim Dönemi): Askeri alanda yapılan yeniliklerdir. Amaç, orduyu Avrupa standartlarına getirmektir. Ancak, tepkiler nedeniyle kalıcı olmamıştır.
- reform Tanzimat Fermanı (1839): Gülhane Hatt-ı Hümayunu olarak da bilinir. Hukukun üstünlüğü ilkesini getirmiş, herkese eşit haklar tanımıştır.
- ⚖️ Islahat Fermanı (1856): Tanzimat Fermanı'nı genişleten, gayrimüslimlere daha fazla hak tanıyan fermandır. Avrupa'nın baskısıyla ilan edilmiştir.
- 🏛️ I. Meşrutiyet (1876): İlk Osmanlı anayasası olan Kanun-i Esasi ilan edildi ve Meclis-i Mebusan açıldı. II. Abdülhamid tarafından askıya alınmıştır.
- 🏛️ II. Meşrutiyet (1908): İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin baskısıyla yeniden ilan edildi. Çok partili hayata geçildi.
🌍 Sanayi İnkılabı ve Osmanlı Devleti
Sanayi İnkılabı, Avrupa'da üretimde büyük değişikliklere yol açtı. Osmanlı Devleti ise bu değişime ayak uydurmakta zorlandı.
- 🏭 Osmanlı Ekonomisi: Sanayi İnkılabı sonucu Avrupa'dan gelen ucuz ürünler, Osmanlı ekonomisini olumsuz etkiledi. Yerli üretim geriledi, dışa bağımlılık arttı.
- 🤝 Dış Borçlar: Osmanlı Devleti, ekonomiyi düzeltmek için dış borç almak zorunda kaldı. Zamanla bu borçlar ödenemez hale geldi ve Duyun-u Umumiye (Genel Borçlar İdaresi) kuruldu.
- 🚫 Kapitülasyonlar: Yabancı devletlere verilen ticari ayrıcalıklar, Osmanlı ekonomisini daha da zayıflattı.
⚔️ Osmanlı Devleti'nde Milliyetçilik Hareketleri
Fransız İhtilali'nin yaydığı milliyetçilik akımı, Osmanlı Devleti'ndeki azınlıklar arasında bağımsızlık isteklerini artırdı.
- 🇷🇸 Sırp İsyanı (1804): Osmanlı Devleti'ne karşı ilk büyük isyandır. Uzun süren mücadeleler sonucunda Sırbistan bağımsızlığını kazanmıştır.
- 🇬🇷 Yunan İsyanı (1821): Yunanistan da bağımsızlığını elde etmiştir. Bu isyan, Osmanlı Devleti'nin zayıflığını göstermiştir.
- 🇧🇦 Diğer İsyanlar: Diğer Balkan ulusları da (Bulgarlar, Romenler, Arnavutlar) bağımsızlık için ayaklanmışlardır.
🤝 Trablusgarp ve Balkan Savaşları
Osmanlı Devleti, 20. yüzyılın başlarında Trablusgarp ve Balkan Savaşları'nda büyük kayıplar yaşadı.
- 🇮🇹 Trablusgarp Savaşı (1911-1912): İtalya, Trablusgarp'ı (Libya) işgal etti. Osmanlı Devleti bu savaşı kaybetti ve Trablusgarp İtalya'ya bırakıldı.
- 🇧🇦 Balkan Savaşları (1912-1913): Balkan devletleri (Sırbistan, Karadağ, Yunanistan, Bulgaristan) Osmanlı Devleti'ne karşı birleşti. Osmanlı Devleti bu savaşlarda büyük toprak kaybetti.
- 💔 I. Balkan Savaşı: Osmanlı Devleti ağır bir yenilgi aldı.
- 💔 II. Balkan Savaşı: Bulgaristan diğer Balkan devletlerine saldırdı. Osmanlı Devleti de bu durumdan faydalanarak Edirne ve Kırklareli'ni geri aldı.
