🗓️ 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık Rehberi
Merhaba arkadaşlar! 10. sınıf tarih dersinin 2. dönem 2. yazılısı yaklaşıyor. Bu yazıda, sınavda çıkabilecek önemli konuları ve dikkat etmeniz gereken noktaları özetleyeceğiz. Unutmayın, tarih sadece ezber değil, aynı zamanda neden-sonuç ilişkilerini anlamaktır. Başarılar!
⚔️ Osmanlı Devleti'nde Islahat Hareketleri
Osmanlı Devleti, 18. yüzyıldan itibaren Avrupa'daki gelişmeleri yakından takip etmeye başlamış ve devletin içinde bulunduğu kötü durumu düzeltmek amacıyla çeşitli ıslahatlar yapmıştır. İşte bu dönemdeki önemli ıslahat hareketleri:
- 📜 Lale Devri (1718-1730): Osmanlı tarihinde Batı etkisinin belirginleştiği, eğlence ve sanatın ön plana çıktığı dönemdir.
- 🌷 Yapılan Yenilikler: Yeni kütüphaneler açıldı, ilk özel matbaa kuruldu (İbrahim Müteferrika), çeşitli Avrupa eserleri Türkçe'ye çevrildi.
- 💥 Sonuç: Patrona Halil İsyanı ile sona erdi.
- 🧮 III. Selim Dönemi (1789-1807): Nizam-ı Cedid adıyla bilinen askeri, mali ve idari alandaki yenilikler yapıldı.
- 💂 Nizam-ı Cedid Ordusu: Avrupa tarzında eğitilmiş yeni bir ordu kuruldu.
- 💰 İrad-ı Cedid: Bu ordunun masraflarını karşılamak için yeni bir hazine oluşturuldu.
- 💥 Sonuç: Kabakçı Mustafa İsyanı ile III. Selim tahttan indirildi ve Nizam-ı Cedid uygulamalarına son verildi.
- 👑 II. Mahmut Dönemi (1808-1839): Osmanlı Devleti'nde en kapsamlı ıslahatların yapıldığı dönemdir.
- ⚔️ Askeri Alanda: Yeniçeri Ocağı kaldırıldı (Vaka-i Hayriye), Asakir-i Mansure-i Muhammediye adıyla yeni bir ordu kuruldu.
- 🏢 İdari Alanda: Divan-ı Hümayun kaldırıldı, nazırlıklar (bakanlıklar) kuruldu, memurlara maaş bağlandı.
- 👔 Diğer Alanlarda: Tıbbiye, Harbiye ve Mülkiye gibi okullar açıldı, pasaport uygulaması başlatıldı, ilk resmi gazete (Takvim-i Vekayi) çıkarıldı.
🌍 Avrupa'daki Gelişmeler ve Osmanlı'ya Etkileri
19. yüzyılda Avrupa'da yaşanan gelişmeler, Osmanlı Devleti'ni derinden etkilemiştir. Sanayi Devrimi, milliyetçilik akımı ve sömürgecilik gibi faktörler, Osmanlı'nın siyasi, ekonomik ve sosyal yapısında önemli değişimlere yol açmıştır.
- 🏭 Sanayi Devrimi: İngiltere'de başlayıp Avrupa'ya yayılan Sanayi Devrimi, Osmanlı ekonomisini olumsuz etkilemiştir.
- 📉 Etkileri: Osmanlı, Avrupa'nın açık pazarı haline gelmiş, yerli üretim azalmış ve işsizlik artmıştır.
- 🇫🇷 Fransız İhtilali: Milliyetçilik akımının yayılması, Osmanlı'daki azınlık isyanlarını tetiklemiştir.
- 💥 Etkileri: Sırp, Yunan, Bulgar gibi milletler bağımsızlıklarını kazanmak için ayaklanmış, Osmanlı Devleti toprak kaybetmeye başlamıştır.
- 🌍 Sömürgecilik: Avrupa devletleri, Osmanlı toprakları üzerinde nüfuz elde etmeye çalışmış ve devletin iç işlerine karışmıştır.
- 🤝 Etkileri: Osmanlı, ekonomik ve siyasi olarak Avrupa devletlerine bağımlı hale gelmiştir.
📜 Tanzimat ve Islahat Fermanları
Osmanlı Devleti, Avrupa'daki gelişmelere ayak uydurmak ve devletin dağılmasını önlemek amacıyla Tanzimat ve Islahat Fermanları'nı ilan etmiştir.
- ⚖️ Tanzimat Fermanı (1839): Gülhane Hatt-ı Hümayunu olarak da bilinir.
- 🎯 Amaçları: Kanun üstünlüğünü sağlamak, herkesin can, mal ve namus güvenliğini güvence altına almak, vergilerin düzenli toplanmasını sağlamak, askere alma işlemlerini düzene koymak.
- 🔑 Önemli Maddeler: Herkes kanun önünde eşittir, vergiler herkesin gelirine göre alınacaktır, yargılamalar açık yapılacaktır.
- 🕊️ Islahat Fermanı (1856): Paris Barış Konferansı öncesinde ilan edilmiştir.
- 🎯 Amaçları: Azınlıkların haklarını genişletmek, Osmanlıcılık fikrini güçlendirmek, Avrupa devletlerinin iç işlerine karışmasını engellemek.
- 🔑 Önemli Maddeler: Azınlıklara devlet memurluklarına girme hakkı tanındı, gayrimüslimlere de askerlik yapma imkanı verildi, cizye vergisi kaldırıldı.
Bu konuları dikkatlice çalışarak ve bol bol tekrar yaparak sınavda başarılı olabilirsiniz. Başarılar dilerim!
