🧬 11. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık (9. Senaryo)
Bu senaryoda, 11. sınıf biyoloji dersinin 2. dönem 1. yazılısına yönelik konuları tekrar edeceğiz. Sınavda başarılar!
🦠 Kalıtım
Kalıtım, genetik özelliklerin nesilden nesile aktarılmasıdır. Bu süreçte DNA, genler ve kromozomlar önemli roller oynar.
- 🧬 DNA (Deoksiribo Nükleik Asit): Canlıların genetik bilgisini taşıyan moleküldür. Çift sarmallı bir yapıya sahiptir.
- 🧬 Gen: DNA üzerinde belirli bir proteinin üretimi için şifre veren bölümdür.
- 🧬 Kromozom: DNA'nın proteinlerle birleşerek oluşturduğu yapıdır. İnsanlarda 23 çift (46 adet) kromozom bulunur.
🌱 Mendel Genetiği
Gregor Mendel, bezelye bitkileri üzerinde yaptığı çalışmalarla kalıtım prensiplerini ortaya koymuştur.
- 🌱 Baskın (Dominant) Gen: Etkisini her durumda gösteren gendir. Büyük harfle (örneğin A) gösterilir.
- 🌱 Çekinik (Resesif) Gen: Etkisini sadece homozigot durumda gösteren gendir. Küçük harfle (örneğin a) gösterilir.
- 🌱 Homozigot: Bir özellik için aynı alellere sahip olma durumudur (AA veya aa).
- 🌱 Heterozigot: Bir özellik için farklı alellere sahip olma durumudur (Aa).
🔄 Eşeyli Üreme
Eşeyli üreme, farklı genetik özelliklere sahip yavrular oluşturarak çeşitliliği artırır.
- 🔄 Mayoz: Üreme hücrelerinin (gamet) oluşumunu sağlayan hücre bölünmesi çeşididir. Kromozom sayısı yarıya iner.
- 🔄 Döllenme: Erkek ve dişi gametlerin birleşmesiyle zigot oluşur.
📊 Genetik Varyasyonlar
Genetik varyasyonlar, popülasyonlar içindeki genetik çeşitliliği ifade eder. Mutasyonlar ve rekombinasyonlar bu varyasyonlara katkıda bulunur.
- 📊 Mutasyon: DNA'da meydana gelen kalıcı değişikliklerdir. Bazı mutasyonlar zararlı, bazıları faydalı, bazıları ise etkisiz olabilir.
- 📊 Rekombinasyon: Mayoz bölünme sırasında homolog kromozomlar arasında gen alışverişi (krossing over) gerçekleşmesiyle genetik çeşitlilik artar.
👪 İnsan Genetiği
İnsan genetiği, insanlardaki genetik özellikleri ve kalıtsal hastalıkları inceler.
- 👪 Kalıtsal Hastalıklar: Genetik mutasyonlar sonucu ortaya çıkan hastalıklardır. Örnekler arasında hemofili, kistik fibrozis ve orak hücreli anemi bulunur.
- 👪 Genetik Danışmanlık: Ailelerin kalıtsal hastalıklar hakkında bilgilendirilmesi ve risklerin değerlendirilmesi sürecidir.
