🧬 11. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 10. Senaryo MEB Soruları
Merhaba gençler! Biyoloji yazılısı yaklaşıyor ve MEB'in hazırladığı senaryolarla çalışmak, sınavda başarıya ulaşmanın en iyi yollarından biri. Bu yazıda, 11. sınıf biyoloji 2. dönem 2. yazılı için 10. senaryoya ait olası soruları ve çözümlerini inceleyeceğiz. Unutmayın, biyoloji ezber değil, mantık dersidir! Konuları anlamaya çalışarak soruları çözmek, sınavda size büyük avantaj sağlayacaktır.
🦠 1. Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sistemi, vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan karmaşık bir savunma mekanizmasıdır. Doğuştan gelen (özgül olmayan) ve kazanılmış (özgül) olmak üzere iki ana bölümden oluşur.
- 🛡️ Doğuştan Gelen Bağışıklık: Vücudumuza giren her türlü yabancı maddeye karşı aynı şekilde tepki verir. Deri, mukozalar, akyuvarlar (fagositler) ve doğal öldürücü hücreler bu sisteme dahildir.
- 💉 Kazanılmış Bağışıklık: Vücudumuzun daha önce karşılaştığı antijenlere (yabancı maddelere) karşı özelleşmiş bir tepki verir. Lenfositler (B ve T hücreleri) bu sistemin temelini oluşturur. B hücreleri antikor üretirken, T hücreleri enfekte olmuş hücreleri yok eder veya diğer bağışıklık hücrelerini aktive eder.
🩸 2. Kan Grupları ve Kan Nakli
Kan grupları, alyuvarların yüzeyindeki antijenlere göre belirlenir. ABO ve Rh olmak üzere iki temel kan grubu sistemi vardır.
- 🅰️ ABO Kan Grubu Sistemi: A, B, AB ve 0 olmak üzere dört ana kan grubu bulunur. Her kan grubunun kendine özgü antijenleri ve antikorları vardır. Örneğin, A kan grubuna sahip bir kişi, B antikorlarına sahiptir.
- ➕ Rh Kan Grubu Sistemi: Rh faktörü (D antijeni) alyuvarların yüzeyinde bulunuyorsa, kişi Rh pozitiftir (Rh+). Bulunmuyorsa, Rh negatiftir (Rh-).
Kan nakli sırasında, alıcı ve vericinin kan gruplarının uyumlu olması gerekir. Aksi takdirde, alıcının antikorları vericinin alyuvarlarına saldırarak çökelmeye (aglutinasyona) neden olabilir. 0 kan grubu genel verici, AB kan grubu ise genel alıcı olarak kabul edilir.
🌱 3. Bitki Fizyolojisi
Bitkilerin yaşam fonksiyonlarını inceleyen bilim dalıdır. Fotosentez, terleme, taşıma ve hormonlar gibi konuları kapsar.
- ☀️ Fotosentez: Bitkilerin ışık enerjisini kullanarak karbondioksit ve suyu glikoza dönüştürme işlemidir. Kloroplastlarda gerçekleşir.
- 💧 Terleme (Transpirasyon): Bitkilerin yapraklarındaki stomalar aracılığıyla su buharı şeklinde su kaybetmesidir. Terleme, bitkinin su ve mineral alımını kolaylaştırır ve sıcak havalarda serinlemesini sağlar.
- 🚚 Taşıma: Bitkilerde su ve minerallerin köklerden yapraklara (ksilem ile) ve organik besinlerin yapraklardan diğer organlara (floem ile) taşınmasıdır.
- hormonlar Bitki Hormonları (Fitohormonlar): Bitkilerin büyüme, gelişme ve çevresel uyum süreçlerini düzenleyen kimyasal maddelerdir. Örnek olarak oksin, gibberellin, sitokinin, absisik asit ve etilen verilebilir.
🧬 Örnek Soru ve Çözümü
Soru: Bir kişi A Rh+ kan grubuna sahiptir. Bu kişi, aşağıdaki kan gruplarından hangisine kan verebilir?
A) B Rh-
B) 0 Rh+
C) A Rh+
D) AB Rh-
E) AB Rh+
Çözüm: A Rh+ kan grubuna sahip bir kişi, sadece A veya AB kan grubuna sahip kişilere kan verebilir. Ayrıca, Rh pozitif olduğu için sadece Rh pozitif kişilere kan verebilir. Bu nedenle, doğru cevap C) A Rh+ olacaktır.
Umarım bu yazı, biyoloji yazılısına hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar!
