🧬 11. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 5. Senaryo
Merhaba gençler! 11. sınıf biyoloji dersinin 2. dönem 2. yazılısına hazırlanırken, 5. senaryoyu inceleyerek konuları pekiştirelim. Bu senaryoda ağırlıklı olarak sinir sistemi, endokrin sistem ve duyu organları konularına odaklanacağız. Hazırsanız başlayalım!
🧠 Sinir Sistemi
Sinir sistemi, vücudumuzdaki tüm faaliyetleri kontrol eden ve koordine eden hayati bir sistemdir. Temel yapı birimi nöronlardır. İşte sinir sistemiyle ilgili bilmemiz gerekenler:
- ⚡ Nöron Çeşitleri:
- 🍎 Duyu Nöronları: Çevreden aldıkları uyarıları merkezi sinir sistemine (MSS) iletirler.
- ⚙️ Ara Nöronlar: Duyu ve motor nöronlar arasında bağlantı kurarlar, MSS içinde bulunurlar.
- 🦾 Motor Nöronlar: MSS'den aldıkları emirleri kaslara veya bezlere ileterek tepki oluştururlar.
- 🧠 Sinapslar: Nöronlar arasındaki bağlantı noktalarıdır. Elektriksel veya kimyasal olabilirler. Kimyasal sinapslarda nörotransmitter adı verilen kimyasal maddeler görev yapar.
- 🧱 Sinir Sisteminin Bölümleri:
- 🧠 Merkezi Sinir Sistemi (MSS): Beyin ve omurilikten oluşur.
- 🕸️ Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS): MSS'den vücuda ve vücuttan MSS'ye bilgi taşıyan sinirlerden oluşur. Somatik (istemli) ve otonom (istemsiz) sinir sistemi olarak ikiye ayrılır.
🧪 Endokrin Sistem
Endokrin sistem, hormonlar aracılığıyla vücut fonksiyonlarını düzenleyen bir sistemdir. Hormonlar, endokrin bezleri tarafından salgılanır ve kan yoluyla hedef hücrelere taşınır.
- 🩸 Hormonlar:
- 🧬 Protein Yapılı Hormonlar: Hücre zarındaki reseptörlere bağlanırlar.
- 🧪 Steroid Yapılı Hormonlar: Hücre zarından geçerek hücre içindeki reseptörlere bağlanırlar.
- ⚙️ Önemli Endokrin Bezleri ve Hormonları:
- 🧠 Hipofiz Bezi: Büyüme hormonu (GH), tiroid uyarıcı hormon (TSH), adrenokortikotropik hormon (ACTH) gibi hormonları salgılar.
- 🪢 Tiroid Bezi: Tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) hormonlarını salgılar. Metabolizmayı düzenler.
- 🍬 Pankreas: İnsülin ve glukagon hormonlarını salgılar. Kan şekerini düzenler.
- 🫘 Böbreküstü Bezleri: Kortizol, aldosteron, adrenalin ve noradrenalin hormonlarını salgılar.
👁️ Duyu Organları
Duyu organları, çevremizdeki uyarıları algılayarak sinir sistemi aracılığıyla beyne ileten özel yapılardır.
- 👁️ Göz: Işığı algılar. Kornea, iris, lens, retina gibi kısımlardan oluşur. Retinada bulunan fotoreseptörler (çubuk ve koni hücreleri) ışığı elektrik sinyallerine dönüştürür.
- 👂 Kulak: Sesi algılar. Dış kulak, orta kulak ve iç kulak olmak üzere üç bölümden oluşur. İç kulaktaki kohlea (salyangoz) ses titreşimlerini elektrik sinyallerine dönüştürür.
- 👃 Burun: Kokuyu algılar. Burun boşluğunda bulunan koku reseptörleri koku moleküllerini algılar.
- 👅 Dil: Tadı algılar. Dildeki tat tomurcukları tat alma hücrelerini içerir.
- 🖐️ Deri: Dokunma, sıcaklık, soğukluk ve ağrıyı algılar. Deride çeşitli reseptörler bulunur.
Umarım bu özet, 11. sınıf biyoloji yazılısına hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar dilerim!
