🧠 11. Sınıf Felsefe 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 4. Senaryo
Bu senaryo, felsefe yazılısına hazırlanırken karşılaşabileceğin olası soru tiplerini ve konuları içerir. Unutma, felsefe ezberden ziyade anlamaya dayalı bir derstir. O yüzden konuları mantığıyla kavramaya çalış.
🤔 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Bilgi felsefesi, bilginin ne olduğunu, nasıl elde edildiğini ve sınırlarını inceler. Temel kavramları anlamak önemlidir.
- 💡 Bilgi Nedir? Bilgi, doğrulukla gerekçelendirilmiş inançtır. Yani bir şeyin doğru olduğuna inanmalı ve bu inancını destekleyecek kanıtların olmalı.
- 🍎 Bilgi Türleri: Gündelik bilgi, bilimsel bilgi, sanatsal bilgi, dini bilgi ve felsefi bilgi gibi farklı bilgi türleri vardır. Her birinin kendine özgü yöntemleri ve amaçları bulunur.
- ❓ Bilginin Kaynakları: Akıl (rasyonalizm) ve deney (ampirizm) bilginin temel kaynaklarıdır. Rasyonalistler aklın doğuştan getirdiği bilgiler olduğunu savunurken, empiristler bilginin deneyim yoluyla kazanıldığını iddia ederler.
- 🔒 Doğruluk Kriterleri: Bilginin doğruluğunu belirlemek için farklı kriterler kullanılır. Uygunluk (gerçeklikle örtüşme), tutarlılık (kendi içinde çelişki olmaması) ve fayda (pratik sonuçlar üretmesi) bu kriterlerden bazılarıdır.
🌟 Varlık Felsefesi (Ontoloji)
Varlık felsefesi, varlığın ne olduğunu, temel özelliklerini ve var olanların çeşitliliğini inceler.
- 🌌 Varlık Nedir? Varlık, var olan her şeydir. Somut (elle tutulur, gözle görülür) ve soyut (düşünce, duygu) varlıklar vardır.
- ⚛️ Varlık Görüşleri:
- 🌱 İdealizm: Varlığın temelinde düşünce veya идеи olduğunu savunur. Gerçeklik zihinseldir.
- 🧱 Materyalizm: Varlığın temelinde madde olduğunu savunur. Her şey maddeden oluşmuştur.
- dualizm: Varlığın hem madde hem de ruhtan oluştuğunu savunur.
- 🕰️ Evrenin Oluşumu: Evrenin nasıl oluştuğuna dair farklı teoriler vardır. Big Bang (Büyük Patlama) teorisi en yaygın kabul gören teoridir.
🕊️ Ahlak Felsefesi (Etik)
Ahlak felsefesi, doğru ve yanlış davranışları, iyi ve kötü kavramlarını inceler. İnsanların nasıl yaşaması gerektiği sorusuna cevap arar.
- ⚖️ Ahlaki Değerler: Adalet, dürüstlük, saygı, sorumluluk gibi ahlaki değerler, davranışlarımızı yönlendirir.
- 🎭 Ahlak Kuralları: Toplum tarafından kabul görmüş, uyulması beklenen davranış kurallarıdır.
- ❓ Evrensel Ahlak: Tüm insanlar için geçerli olabilecek evrensel ahlak yasaları olup olmadığı tartışmalıdır.
- 🎯 Ahlaki Eylemin Amacı: Mutluluk (hedonizm, eudaimonia), fayda (utilitarizm) gibi farklı ahlaki eylem amaçları vardır.
🎭 Sanat Felsefesi (Estetik)
Sanat felsefesi, sanatın ne olduğunu, güzelliğin ne olduğunu ve sanat eserlerinin değerini inceler.
- 🖼️ Sanat Nedir? Sanat, yaratıcılık ve estetik kaygılarla ortaya konulan ürünlerdir.
- 🎨 Güzellik Nedir? Güzellik, öznel bir deneyimdir. Herkes için aynı olmayan, kişiden kişiye değişen bir kavramdır.
- ⭐ Sanat Eserinin Değeri: Sanat eserinin değeri, estetik özelliklerinin yanı sıra, kültürel, tarihi ve sosyal bağlamıyla da ilgilidir.
Bu konuları gözden geçirerek ve örnek sorular çözerek yazılıya daha iyi hazırlanabilirsin. Başarılar!
