🧠 11. Sınıf Felsefe 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 6. Senaryo
Merhaba gençler! Felsefe yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo, sınavda karşınıza çıkabilecek konuları tekrar etmenize yardımcı olacak. Unutmayın, felsefe sadece ezber değil, düşünme sanatıdır! Hazırsanız başlayalım!
🤔 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Bilgi felsefesi, bilginin ne olduğunu, nasıl elde edildiğini ve sınırlarını inceler. Temel sorular şunlardır:
- ❓ Bilgi nedir? Bilgi, doğru ve gerekçelendirilmiş inanç mıdır?
- 💡 Bilgiye nasıl ulaşırız? Duyularımız mı, aklımız mı, yoksa her ikisi mi?
- 🧭 Bilginin sınırları var mıdır? Her şeyi bilebilir miyiz?
🍎 Rasyonalizm ve Empirizm
Bilgiye ulaşma yolları konusunda iki temel yaklaşım vardır:
- 🧠 Rasyonalizm: Bilginin kaynağı akıldır. Doğuştan gelen fikirlerimiz vardır ve akıl yürütme yoluyla doğru bilgiye ulaşabiliriz. Önemli temsilcileri: Descartes, Spinoza, Leibniz.
- 👁️ Empirizm: Bilginin kaynağı deneyimdir. Doğuştan gelen hiçbir fikrimiz yoktur, her şeyi duyularımız aracılığıyla öğreniriz. Önemli temsilcileri: Locke, Hume, Berkeley.
🌍 Varlık Felsefesi (Ontoloji)
Varlık felsefesi, varlığın ne olduğunu, temel özelliklerini ve türlerini inceler. Temel sorular şunlardır:
- ❓ Varlık nedir? Var olan her şey varlık mıdır?
- 🧱 Varlığın temel kategorileri nelerdir? Madde, ruh, düşünce gibi.
- 💫 Evren nasıl oluşmuştur? Bir yaratıcı mı var, yoksa kendiliğinden mi oluştu?
🧱 Materyalizm ve İdealizm
Varlığın temel doğası konusunda iki temel yaklaşım vardır:
- 🧱 Materyalizm: Her şeyin maddeden oluştuğunu savunur. Ruh, bilinç gibi şeyler de maddenin birer ürünüdür. Önemli temsilcileri: Demokritos, Marx.
- 💭 İdealizm: Her şeyin düşünceden, bilinçten oluştuğunu savunur. Madde, düşüncenin bir yansımasıdır. Önemli temsilcileri: Platon, Hegel.
🎭 Ahlak Felsefesi (Etik)
Ahlak felsefesi, iyi ve kötü, doğru ve yanlış kavramlarını inceler. Temel sorular şunlardır:
- ❓ İyi ve kötü nedir? Evrensel bir iyi ve kötü tanımı var mıdır?
- 🧭 Nasıl yaşamalıyız? Bizi mutlu edecek mi, yoksa ahlaki olarak doğru mu olanı seçmeliyiz?
- ⚖️ Adalet nedir? Herkese eşit davranmak mı, yoksa hak edene hak ettiğini vermek mi?
🎯 Faydacılık ve Ödev Ahlakı
Ahlaki eylemlerin temel ölçütü konusunda iki temel yaklaşım vardır:
- 🎯 Faydacılık: Bir eylemin ahlaki değeri, sağladığı faydayla ölçülür. En çok sayıda insana en çok faydayı sağlayan eylem doğrudur. Önemli temsilcileri: Bentham, Mill.
- 📜 Ödev Ahlakı: Bir eylemin ahlaki değeri, sonuçlarından bağımsız olarak, ahlaki kurallara uygun olup olmamasıyla ölçülür. Önemli temsilcisi: Kant.
Umarım bu tekrar, yazılıya hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar dilerim!
