🧬 12. Sınıf Biyoloji: 2. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık (7. Senaryo)
Merhaba gençler! Biyoloji yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo, sınavda karşınıza çıkabilecek konuları tekrar etmenize yardımcı olacak. Sakin olun, konuları adım adım inceleyeceğiz.
🧪 Hücre Solunumu
Hücrelerin enerji elde etmek için kullandığı bu önemli süreci hatırlayalım:
- 🍎 Glikoliz: Glikozun pirüvata dönüşümü. Sitoplazmada gerçekleşir.
- 🍋 Krebs Döngüsü (Sitrik Asit Döngüsü): Pirüvatın karbondioksite dönüşümü ve enerji taşıyıcı moleküllerin (NADH, FADH2) üretimi. Mitokondri matriksinde gerçekleşir.
- ⚡ Elektron Taşıma Sistemi (ETS): NADH ve FADH2'nin elektronlarını aktararak ATP üretimini sağladığı aşama. Mitokondri iç zarında gerçekleşir. En çok ATP burada üretilir.
Unutmayın: Oksijenli solunumda oksijen son elektron alıcısıdır.
🌱 Fotosentez
Bitkilerin ışık enerjisini kullanarak besin üretme sürecine yakından bakalım:
- ☀️ Işığa Bağımlı Reaksiyonlar: Klorofil tarafından emilen ışık enerjisiyle suyun parçalanması ve ATP ile NADPH üretimi. Tilakoit zarda gerçekleşir.
- 🌑 Işıktan Bağımsız Reaksiyonlar (Calvin Döngüsü): Karbondioksitin kullanılarak glikoz üretimi. Stromada gerçekleşir.
Önemli: Fotosentezde oksijen, suyun parçalanmasıyla açığa çıkar.
🧬 DNA ve RNA
Genetik bilginin taşıyıcıları olan bu iki önemli molekülü karşılaştıralım:
- 🧬 DNA (Deoksiribo Nükleik Asit): Çift sarmallı yapıya sahip. Genetik bilgiyi taşır ve hücrenin yönetimi için gerekli talimatları içerir. Bazları: Adenin (A), Timin (T), Guanin (G), Sitozin (C).
- 🧪 RNA (Ribonükleik Asit): Tek sarmallı yapıya sahip. Protein sentezinde görev alır. Bazları: Adenin (A), Urasil (U), Guanin (G), Sitozin (C).
Bilinmesi Gerekenler: DNA kendini eşleyebilir (replikasyon). RNA çeşitleri: mRNA (mesajcı RNA), tRNA (taşıyıcı RNA), rRNA (ribozomal RNA).
🦠 Protein Sentezi
Hücrenin en önemli işlemlerinden biri olan protein sentezini adım adım inceleyelim:
- 📝 Transkripsiyon (Yazılma): DNA üzerindeki genetik bilginin mRNA'ya aktarılması. Çekirdekte gerçekleşir.
- ✍️ Translasyon (Okuma): mRNA üzerindeki kodonların ribozomlarda okunarak amino asit dizisine dönüştürülmesi. Sitoplazmada gerçekleşir.
Kilit Nokta: Her üçlü baz dizisi (kodon) bir amino asidi kodlar.
🌍 Ekosistem Ekolojisi
Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bu konuyu hatırlayalım:
- 🌱 Üreticiler (Ototroflar): Kendi besinini üreten canlılar (bitkiler, bazı bakteriler).
- 🐄 Tüketiciler (Heterotroflar): Başka canlılarla beslenen canlılar (otçullar, etçiller, hepçiller).
- 🍄 Ayrıştırıcılar (Saprofitler): Ölü organik maddeleri parçalayan canlılar (mantarlar, bazı bakteriler).
Unutmayın: Besin zinciri ve besin ağı, enerji akışını gösterir. Enerji piramidinde enerji yukarı doğru azalır.
Bu tekrarla yazılıya daha hazır olduğunuzu umuyorum. Başarılar!
