🧬 12. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 2. Yazılı 1. Senaryo MEB Soruları
Merhaba gençler! Biyoloji yazılısı yaklaşıyor ve MEB'in yayınladığı senaryolarla hazırlık yapmak çok önemli. Bu yazıda, 1. senaryodaki olası soru tiplerine ve konulara değineceğiz. Sakın unutmayın, biyoloji ezber değil, anlamakla çözülür!
🧪 Hücre Solunumu ve Enerji Üretimi
Hücrelerimizin enerji ihtiyacını nasıl karşıladığını hiç düşündünüz mü? İşte cevaplar:
- 🍎 Glikoliz: Glikozun parçalanmasıyla başlar. Sitoplazmada gerçekleşir ve 2 ATP üretilir.
- 🍎 Krebs Döngüsü (Sitrik Asit Döngüsü): Mitokondri matriksinde gerçekleşir. Asetil CoA'nın katılımıyla başlar ve CO2, NADH, FADH2 gibi moleküller üretilir.
- 🍎 Elektron Taşıma Sistemi (ETS): Mitokondri iç zarında gerçekleşir. NADH ve FADH2'den gelen elektronlar, ATP sentaz enzimi aracılığıyla ATP üretimini sağlar. En çok ATP bu aşamada üretilir.
Önemli Not: Oksijenli solunumda 1 glikoz molekülünden yaklaşık 32-34 ATP üretilir.
🌱 Fotosentez: Işık Enerjisinden Kimyasal Enerjiye
Bitkilerin nasıl besin ürettiğini merak ediyor musunuz? İşte fotosentezin sırları:
- ☀️ Işık Reaksiyonları: Tilakoit zarlarda gerçekleşir. Su parçalanır, oksijen açığa çıkar ve ATP ile NADPH üretilir.
- 🌑 Karanlık Reaksiyonlar (Calvin Döngüsü): Stromada gerçekleşir. CO2, ATP ve NADPH kullanılarak glikoz üretilir.
Önemli Not: Fotosentez, atmosferdeki oksijenin kaynağıdır ve tüm canlılar için hayati öneme sahiptir.
🧬 Genetik Şifre ve Protein Sentezi
DNA'daki bilginin nasıl proteinlere dönüştüğünü öğrenmeye hazır mısınız?
- 📝 Transkripsiyon: DNA üzerindeki genetik bilginin mRNA'ya kopyalanmasıdır. RNA polimeraz enzimi görev alır.
- 📦 Translasyon: mRNA'daki şifrenin ribozomlarda okunarak protein sentezlenmesidir. tRNA molekülleri amino asitleri taşır.
Önemli Not: Her üçlü nükleotit (kodon), bir amino asidi temsil eder. Genetik şifre evrenseldir.
🦠 Canlılarda Enerji Dönüşümleri
Canlıların enerji elde etmek için kullandığı farklı yollar nelerdir?
- 🌿 Ototroflar: Kendi besinini üreten canlılardır (bitkiler, bazı bakteriler). Fotosentez veya kemosentez yaparlar.
- 🐾 Heterotroflar: Besinlerini dışarıdan alan canlılardır (hayvanlar, mantarlar).
Önemli Not: Besin zincirleri ve enerji piramitleri, ekosistemdeki enerji akışını gösterir.
🔄 Azot Döngüsü
Azotun doğadaki yolculuğunu takip edelim:
- 💨 Azot Fiksasyonu: Atmosferdeki azotun, bitkilerin kullanabileceği forma (amonyak) dönüştürülmesidir. Azot bağlayıcı bakteriler tarafından gerçekleştirilir.
- 🌱 Nitrifikasyon: Amonyağın nitrite ve nitrate dönüştürülmesidir. Nitrifikasyon bakterileri tarafından gerçekleştirilir.
- 💀 Denitrifikasyon: Nitratın tekrar atmosfere azot gazı olarak verilmesidir. Denitrifikasyon bakterileri tarafından gerçekleştirilir.
Önemli Not: Azot döngüsü, bitki büyümesi ve protein sentezi için hayati öneme sahiptir.
