🧬 12. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 2. Yazılı 5. Senaryo: Hazırlık Rehberi
Merhaba gençler! Biyoloji yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo sizi en iyi şekilde hazırlamak için tasarlandı. Sakin olun, derin bir nefes alın ve bu rehberle konuları tekrar gözden geçirelim. Başarılar!
🧪 Hücre Bölünmesi ve Kalıtım
- 🧬 Mitoz: Vücut hücrelerimizin (örneğin deri hücreleri) çoğalmasını sağlayan bölünme şeklidir. Amacı, aynı genetik bilgiye sahip iki yeni hücre oluşturmaktır. Yaraların iyileşmesi veya büyüme gibi olaylarda rol oynar.
- 🌱 Mayoz: Üreme hücrelerinin (sperm ve yumurta) oluşmasını sağlayan bölünme şeklidir. Amacı, kromozom sayısını yarıya indirmek ve genetik çeşitliliği artırmaktır. Bu sayede her nesilde farklı özelliklere sahip bireyler oluşur.
- 🧬 Kromozomlar: DNA'mızın paketlenmiş halidir. Her hücrede belirli sayıda kromozom bulunur. İnsanlarda 46 kromozom (23 çift) vardır.
- 🧬 Genler: DNA üzerindeki belirli bölgelerdir ve belirli özellikleri (örneğin göz rengi) kontrol ederler.
- 🌱 Kalıtım: Genlerin ebeveynlerden yavrulara aktarılmasıdır. Mendel'in çalışmaları kalıtımın temel prensiplerini ortaya koymuştur.
🌿 Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji
- 🧪 Genetik Mühendisliği: Genlerin yapısını değiştirerek canlıların özelliklerini değiştirme işlemidir. Örneğin, bir bitkinin daha dayanıklı hale getirilmesi.
- 🔬 Biyoteknoloji: Canlı organizmaları veya biyolojik sistemleri kullanarak ürünler geliştirme veya süreçleri iyileştirme teknolojisidir. Örneğin, antibiyotik üretimi veya genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) üretimi.
- 🧪 GDO (Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar): Genetik mühendislik yöntemleriyle genetik yapısı değiştirilmiş organizmalardır. Örneğin, daha fazla ürün veren veya zararlılara karşı dirençli bitkiler.
- 🔬 Etik Sorunlar: Genetik mühendisliği ve biyoteknoloji ile ilgili bazı etik sorunlar vardır. Örneğin, GDO'ların insan sağlığına veya çevreye etkileri, genetik ayrımcılık gibi konular tartışılmaktadır.
🌍 Ekosistem Ekolojisi
- 🌿 Ekosistem: Canlılar (bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar) ve cansız çevre (hava, su, toprak) arasındaki etkileşimlerin oluşturduğu bütündür. Örneğin, bir orman, bir göl veya bir çöl birer ekosistemdir.
- ☀️ Besin Zinciri: Canlıların birbirleriyle beslenme ilişkilerini gösteren sıralamadır. Örneğin, ot -> çekirge -> kurbağa -> yılan -> kartal.
- 🌿 Besin Piramidi: Bir ekosistemdeki canlıların enerji akışını ve biyokütlelerini gösteren piramittir. Üreticiler (bitkiler) en altta, tüketiciler (hayvanlar) yukarıda yer alır.
- 🌍 Ekolojik Denge: Bir ekosistemdeki canlıların ve cansız çevrenin birbirleriyle uyum içinde olması durumudur. İnsan faaliyetleri (örneğin kirlilik, ormansızlaşma) ekolojik dengeyi bozabilir.
Unutmayın, bu sadece bir özet. Kitabınızı ve notlarınızı tekrar gözden geçirin. Bol şans!
