🧬 12. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 5. Senaryo MEB Soruları
Merhaba gençler! Biyoloji yazılısı yaklaşıyor ve MEB'in yayınladığı senaryolarla sınava hazırlanmak çok önemli. Bu yazıda, 5. senaryoya göre çıkabilecek sorulara ve konulara odaklanacağız. Sakın unutmayın, biyoloji ezber değil, anlamakla çözülür!
🧪 Soru 1: Genetik Şifre ve Protein Sentezi
Genetik şifre nedir? Protein sentezi sürecini aşamalarıyla açıklayınız.
- 🧬 Genetik Şifre: DNA üzerindeki nükleotit dizilerinin, proteinlerdeki amino asitlerin sırasını belirleyen koddur. Her üç nükleotit (kodon), bir amino asidi temsil eder.
- 🧪 Protein Sentezi: İki temel aşamadan oluşur:
- ✍️ Transkripsiyon (Yazılma): DNA üzerindeki genetik bilgi, mRNA adı verilen bir moleküle kopyalanır. Bu olay çekirdekte gerçekleşir.
- 📚 Translasyon (Okuma/Çevirme): mRNA, ribozoma taşınır. Burada tRNA molekülleri, mRNA'daki kodonlara uygun amino asitleri getirir ve protein zinciri oluşturulur. Bu olay sitoplazmada gerçekleşir.
🦠 Soru 2: Mutasyonlar ve Çeşitleri
Mutasyon nedir? Hangi faktörler mutasyona neden olabilir? Farklı mutasyon çeşitlerine örnekler veriniz.
- 🦠 Mutasyon: DNA dizilimindeki kalıcı değişikliklerdir.
- ☢️ Mutasyona Neden Olan Faktörler:
- ☀️ Radyasyon: X ışınları, gama ışınları, UV ışınları gibi.
- 🧪 Kimyasal Maddeler: Bazı ilaçlar, zehirli maddeler.
- 🦠 Virüsler: Bazı virüsler DNA'ya zarar verebilir.
- 🧬 Hata Oluşumu: DNA replikasyonu sırasında meydana gelen hatalar.
- 🌱 Mutasyon Çeşitleri:
- 📍 Nokta Mutasyonları: Tek bir baz çiftinde meydana gelen değişiklikler. Örnek: Orak hücre anemisi.
- ✂️ Frameshift (Çerçeve Kayması) Mutasyonları: Baz eklenmesi veya çıkarılması sonucu genetik kodun okunma düzeninin bozulması.
- 🔢 Kromozom Mutasyonları: Kromozom sayısında veya yapısında meydana gelen değişiklikler. Örnek: Down sendromu.
🌱 Soru 3: Biyoteknoloji ve Uygulamaları
Biyoteknoloji nedir? Biyoteknolojinin tarım, tıp ve endüstri alanlarındaki uygulamalarına örnekler veriniz.
- 🔬 Biyoteknoloji: Canlı organizmaları veya biyolojik sistemleri kullanarak ürünler geliştiren ve sorunlara çözüm bulan teknolojidir.
- 🌾 Tarım Alanında:
- 🌽 Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO): Hastalıklara ve zararlılara dayanıklı bitkiler üretmek.
- 🌱 Bitki Islahı: Yüksek verimli ve kaliteli bitki türleri geliştirmek.
- 🩺 Tıp Alanında:
- 💉 İlaç Üretimi: İnsülin, antibiyotikler gibi ilaçların üretimi.
- 🧬 Gen Terapisi: Genetik hastalıkların tedavisinde kullanılan yöntemler.
- 🧪 Tanı Kitleri: Hastalıkların erken teşhisi için kullanılan testler.
- 🏭 Endüstri Alanında:
- 🧺 Enzim Üretimi: Deterjanlarda, tekstil ve gıda sanayisinde kullanılan enzimlerin üretimi.
- ♻️ Biyoyakıt Üretimi: Yenilenebilir enerji kaynaklarından yakıt üretimi.
Unutmayın, bu sadece bir senaryo. Sınavda farklı sorular da çıkabilir. Bu nedenle konuları genel olarak tekrar etmeniz ve bol bol soru çözmeniz çok önemli. Başarılar!
