🧬 2026 TYT Biyoloji: Çok Alellilik Nedir?
Çok alellilik, bir özellik için bir popülasyonda ikiden fazla alelin bulunması durumudur. Normalde bir genin iki aleli (baskın ve çekinik) varken, çok alellilikte daha fazla seçenek vardır. Bu durum, o özelliğin fenotip çeşitliliğini artırır.
🐇 Tavşan Rengi Örneği
Tavşanlarda kürk rengi, çok alelliliğe güzel bir örnektir. Tavşanların kürk rengini belirleyen bir gen vardır ve bu genin birden fazla aleli bulunur. Bu aleller arasındaki etkileşimler farklı kürk renklerinin ortaya çıkmasına neden olur.
- ⚫ C: Bu alel, tam renkli (siyah veya kahverengi) kürkü ifade eder. Baskın bir aleldir.
- 🟤 cch: Bu alel, şinşilla rengini (gri tonları) ifade eder. C aleline göre çekinik, diğerlerine göre baskındır.
- ⚪ ch: Bu alel, Himalaya rengini (beyaz vücut, siyah uçlar) ifade eder. cch aleline göre çekinik, c aleline göre baskındır.
- 🟤 c: Bu alel, albino (renksiz, beyaz) kürkü ifade eder. Tamamen çekinik bir aleldir.
🐾 Genotip ve Fenotip İlişkisi
Tavşanlarda kürk rengi, bu alellerin kombinasyonuna göre belirlenir. İşte bazı olası genotip ve fenotip eşleşmeleri:
- ⚫ CC: Tam renkli
- ⚫ Ccch: Tam renkli (cch çekinik olduğu için baskın fenotip görülür)
- 🟤 cchcch: Şinşilla
- ⚪ chc: Himalaya
- ⚪ cc: Albino
📝 Önemli Notlar
- 🧬 Çok alellilik, genetik çeşitliliği artırır ve popülasyonlarda farklı fenotiplerin ortaya çıkmasını sağlar.
- 🐰 Tavşan rengi örneği, aleller arasındaki baskınlık ve çekiniklik ilişkilerinin nasıl farklı fenotiplere yol açabileceğini gösterir.
- 🧪 Genotip, bir organizmanın genetik yapısını ifade ederken, fenotip gözlemlenebilir özelliklerini ifade eder.
