🧪 2026 TYT Biyoloji: Suyun Fotosentezdeki Rolü Nedir?
Fotosentez, bitkilerin ve bazı bakterilerin güneş enerjisini kullanarak karbondioksit ve suyu şekere dönüştürme işlemidir. Su, fotosentezin gerçekleşmesi için olmazsa olmaz bir bileşendir. Gelin, suyun bu süreçteki rollerine yakından bakalım:
- 💧 Elektron Kaynağı: Fotosentezin ışığa bağımlı reaksiyonlarında su molekülleri parçalanır. Bu olaya fotoliz denir. Su, bu parçalanma sırasında elektron verir. Bu elektronlar, klorofil tarafından yakalanan güneş enerjisiyle aktifleştirilir ve elektron taşıma zincirinde kullanılır.
- 💨 Oksijen Üretimi: Suyun fotolizi sonucu sadece elektronlar açığa çıkmaz, aynı zamanda oksijen de oluşur. Atmosfere salınan oksijenin kaynağı, fotosentezdeki suyun parçalanmasıdır. Yani, soluduğumuz oksijenin büyük bir kısmı bitkilerin fotosentezi sayesinde üretilir.
- 💪 Proton (H+) Kaynağı: Suyun parçalanmasıyla açığa çıkan protonlar (H+), tilakoit boşlukta birikir. Bu proton gradyanı, ATP sentaz enzimi aracılığıyla ATP üretimini sağlar. ATP, fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonlarında (Calvin döngüsü) enerji kaynağı olarak kullanılır.
- 🌱 Taşıma Aracı: Su, bitkilerde besin maddelerinin ve minerallerin taşınmasında önemli bir rol oynar. Fotosentez için gerekli olan karbondioksit, yapraklara stomalar aracılığıyla alınır. Su, köklerden yapraklara taşınarak fotosentezin gerçekleşmesini sağlar.
☀️ Fotosentez Denklemi ve Suyun Yeri
Fotosentezin genel denklemi şu şekildedir:
$6CO_2 + 6H_2O + \text{Işık Enerjisi} \rightarrow C_6H_{12}O_6 + 6O_2$
Bu denklemde görüldüğü gibi, su ($H_2O$) fotosentez için temel bir girdidir. Karbondioksit ile birlikte, ışık enerjisi yardımıyla glikoza (şeker) dönüştürülür ve oksijen açığa çıkar.
🌿 Suyun Fotosentezdeki Eksikliği
Eğer bitkiler yeterli suya sahip olmazsa, fotosentez hızı düşer. Bu durum, bitkinin büyümesini ve gelişmesini olumsuz etkiler. Kuraklık gibi su kıtlığı yaşanan bölgelerde bitki örtüsü seyrekleşir ve tarımsal verim azalır.
❓ Soru:
Aşağıdakilerden hangisi suyun fotosentezdeki rollerinden biri
değildir?
A) Elektron kaynağı olmak
B) Oksijen üretmek
C) Karbondioksit tüketmek
D) Proton (H+) kaynağı olmak
Doğru cevap C şıkkıdır. Karbondioksit tüketimi fotosentezin bir sonucu olup, suyun doğrudan bir rolü değildir.
