🧠 2026 TYT Felsefe: Deneycilik (Empirizm) Akımının Özellikleri Nelerdir?
Felsefe dünyasında bilginin kaynağına dair farklı görüşler vardır. Bunlardan biri de Deneycilik (Empirizm) akımıdır. Deneycilik, bilginin doğuştan gelmediğini, aksine deneyimlerimiz yoluyla kazanıldığını savunur. Gelin, bu akımın temel özelliklerine yakından bakalım:
- 🌱 Bilginin Kaynağı Deneyimdir: Deneyciliğe göre, insanlar doğduğunda zihinleri boş bir levha (tabula rasa) gibidir. Bilgilerimiz, zamanla duyularımız aracılığıyla elde ettiğimiz deneyimlerle oluşur.
- 🖐️ Duyular Ön Plandadır: Görme, duyma, tatma, koklama ve dokunma gibi duyularımız, dünyayı anlamamızda ve bilgi edinmemizde temel araçlardır.
- 🧱 Basit ve Bileşik İdeler: Deneyciler, ideleri basit ve bileşik olarak ikiye ayırır. Basit ideler, doğrudan duyularımızla algıladığımız temel verilerdir (örneğin, kırmızı renk). Bileşik ideler ise, basit idelerin zihinde birleştirilmesiyle oluşur (örneğin, kırmızı bir elma).
- 🤔 Akıl Yürütme Deneyime Dayanır: Deneyciler, aklın da deneyimler olmadan işlevsiz olduğunu savunur. Akıl yürütme, deneyimlerimizden elde ettiğimiz verileri analiz etme ve yorumlama sürecidir.
- 🌍 Evrensel Doğrulara Şüpheyle Yaklaşım: Deneyciler, doğuştan gelen evrensel doğrulara şüpheyle yaklaşır. Onlara göre, her türlü bilginin kaynağı deneyim olmalıdır.
- 🔬 Bilimde Gözlem ve Deneyin Önemi: Deneycilik, bilimsel araştırmalarda gözlem ve deneye büyük önem verir. Bilimsel teorilerin, deneylerle doğrulanması veya yanlışlanması gerektiğini savunur.
🌟 Deneyciliğin Önemli Temsilcileri
- 👤 John Locke: Deneyciliğin en önemli temsilcilerinden biridir. "İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme" adlı eserinde, zihnin doğuştan boş bir levha olduğunu savunmuştur.
- 👤 George Berkeley: "Var olmak, algılanmaktır" sözüyle tanınır. Ona göre, nesneler ancak algılandıkları sürece vardır.
- 👤 David Hume: Nedensellik ilkesini eleştirmiş ve alışkanlıkların bilgi edinmedeki rolünü vurgulamıştır.
Deneycilik akımı, felsefe tarihinde önemli bir yer tutar ve bilginin kaynağına dair farklı bir bakış açısı sunar. TYT Felsefe sınavında bu akımla ilgili sorularla karşılaşabilirsiniz. Bu nedenle, deneyciliğin temel özelliklerini ve önemli temsilcilerini iyi anlamanız önemlidir.
