🧬 2026 TYT Kimya: Mitoz Evreleri Nelerdir?
Mitoz, tek bir hücrenin bölünerek genetik olarak özdeş iki yeni hücre oluşturduğu bir hücre bölünmesi türüdür. Bu süreç, büyüme, onarım ve eşeysiz üreme için temeldir. Mitoz, karmaşık bir süreçtir ve genellikle dört ana evreye ayrılır: Profaz, Metafaz, Anafaz ve Telofaz.
- 🔬 Profaz: Kromatin yoğunlaşarak kromozomları oluşturur. Her kromozom, kardeş kromatit adı verilen iki özdeş kopyadan oluşur. Çekirdek zarı parçalanmaya başlar ve iğ iplikleri oluşur.
- 📍 Metafaz: Kromozomlar hücrenin ortasında (ekvator düzleminde) hizalanır. İğ iplikleri, kromozomların sentromerlerine bağlanır.
- 🏃♀️ Anafaz: Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak hücrenin zıt kutuplarına doğru çekilir. Artık her bir kromatit, bağımsız bir kromozom olarak kabul edilir.
- 🏠 Telofaz: Kromozomlar hücrenin kutuplarına ulaşır ve çözülmeye başlar. Çekirdek zarı yeniden oluşur ve iğ iplikleri kaybolur. Sitokinez (sitoplazma bölünmesi) başlar.
🔪 Sitokinez: Mitozun Son Adımı
Sitokinez, mitozun son evresidir ve hücrenin sitoplazmasının bölünerek iki ayrı hücre oluşturduğu süreçtir. Hayvan hücrelerinde, hücre zarı boğumlanarak hücreyi ikiye bölerken, bitki hücrelerinde hücre plağı oluşarak yeni hücre duvarını oluşturur.
- 🐾 Hayvan Hücrelerinde Sitokinez: Aktin ve miyozin filamentlerinden oluşan bir kasılma halkası, hücrenin ortasında daralarak hücreyi ikiye böler.
- 🌱 Bitki Hücrelerinde Sitokinez: Golgi aygıtından salgılanan veziküller, hücrenin ortasında bir araya gelerek hücre plağını oluşturur. Hücre plağı, daha sonra hücre duvarına dönüşür.
❓ Mitoz Neden Önemli?
Mitoz, canlılar için birçok önemli işleve sahiptir:
- 👶 Büyüme: Çok hücreli organizmaların büyümesi, hücrelerin mitoz yoluyla çoğalmasıyla gerçekleşir.
- 🩹 Onarım: Hasar görmüş dokuların onarımı, mitoz yoluyla yeni hücrelerin üretilmesiyle sağlanır.
- 👯 Eşeysiz Üreme: Bazı organizmalar (örneğin, bakteriler ve bazı tek hücreli canlılar) mitoz yoluyla eşeysiz olarak ürerler.
Umarım bu özet, 2026 TYT Kimya sınavına hazırlanırken mitoz evrelerini anlamanıza yardımcı olur! Başarılar!
