🧪 2026 TYT Kimya: PPM Nedir?
PPM, yani "milyonda bir kısım" (parts per million), çözeltilerdeki çok düşük konsantrasyonları ifade etmek için kullanılan bir birimdir. Özellikle çevresel analizlerde, su veya hava kirliliği ölçümlerinde sıkça karşımıza çıkar. Bir çözeltideki bir maddenin PPM değeri, o maddenin bir milyon birim çözelti içindeki birim sayısını gösterir.
💧 PPM Nasıl Hesaplanır?
- ⚖️ Kütlece PPM: Çözünen maddenin kütlesinin, çözeltinin toplam kütlesine oranının bir milyon ile çarpılmasıyla bulunur.
\(PPM = \frac{Çözünen \ maddenin \ kütlesi}{Çözeltinin \ toplam \ kütlesi} \times 10^6 \)
- volume_up Hacimce PPM: Çözünen maddenin hacminin, çözeltinin toplam hacmine oranının bir milyon ile çarpılmasıyla bulunur.
\(PPM = \frac{Çözünen \ maddenin \ hacmi}{Çözeltinin \ toplam \ hacmi} \times 10^6 \)
🌍 PPM Nerelerde Kullanılır?
- 🏞️ Çevre Kirliliği: Su, hava ve toprakta bulunan zararlı maddelerin konsantrasyonlarını belirlemede kullanılır. Örneğin, içme suyundaki arsenik miktarını PPM cinsinden ifade edebiliriz.
- 🧪 Kimyasal Analizler: Laboratuvar ortamında yapılan analizlerde, çok düşük miktardaki maddelerin tayininde kullanılır.
- 🍎 Gıda Güvenliği: Gıdalardaki katkı maddelerinin veya pestisitlerin miktarlarını belirlemede kullanılır.
🤔 PPM ile İlgili Örnek Sorular
Soru 1: 200 gram suda 0.02 gram çözünen bir tuzun çözeltisindeki tuzun derişimi kaç PPM'dir?
Çözüm:
Çözeltinin toplam kütlesi = 200 gram (su) + 0.02 gram (tuz) = 200.02 gram
\(PPM = \frac{0.02}{200.02} \times 10^6 \approx 100 \ PPM\)
Soru 2: Bir su örneğinde kurşun (Pb) konsantrasyonu 5 PPM olarak ölçülmüştür. Bu, 1 litre suda kaç miligram kurşun olduğu anlamına gelir? (Suyun yoğunluğunu 1 g/mL olarak kabul edin)
Çözüm:
1 litre su = 1000 mL = 1000 gram
\(5 \ PPM = \frac{Kurşun \ kütlesi}{10^6 \ gram \ su} \times 10^6\)
Kurşun kütlesi = \(5 \ gram \ kurşun / 10^6 \ gram \ su\)
1000 gram suda = \(\frac{5 \ gram}{10^6 \ gram} \times 1000 \ gram = 0.005 \ gram = 5 \ mg\)
Yani, 1 litre suda 5 mg kurşun bulunmaktadır.
💡 Unutmayın!
- 📚 PPM Küçük Birimdir: PPM, çok düşük konsantrasyonları ifade ettiği için, genellikle çok küçük miktarlardaki maddeler için kullanılır.
- 🧪 Dönüşümler Önemli: PPM'i diğer birimlere (örneğin, yüzde veya molarite) dönüştürmek gerekebilir. Bu dönüşümleri yaparken dikkatli olun!
