Şükür ve hamd, Allah'a karşı duyduğumuz teşekkür ve minnettarlık duygularını ifade eden önemli kavramlardır. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in (sav) hayatı, bu iki kavramın en güzel örnekleriyle doludur.
Hamd, "övmek" anlamına gelir. "Elhamdülillah" ise "Allah'a hamd olsun, tüm övgüler Allah'adır" demektir. Bu ifade, her durumda Allah'ı hatırlamak ve O'na şükran duymak için kullanılır.
Şükür, Allah'ın verdiği sayısız nimetlere karşılık teşekkür etmektir. Bu sadece dilimizle "teşekkür ederim" demek değil, aynı zamanda bu nimetleri doğru yollarda kullanmaktır.
Peygamberimizi (sav) örnek alarak, günlük hayatımızda şükür ve hamdı alışkanlık haline getirmeliyiz.
Soru 1: Hz. Muhammed (sav), her sabah uyandığında, "Hamd olsun, bizi öldürdükten sonra dirilten Allah'a. Dönüş ancak O'nadır." duasını okurdu. Bu dua ve Peygamberimizin bu alışkanlığı, O'nun hayatında aşağıdaki kavramlardan hangisine verdiği önemi en iyi şekilde gösterir?
a) Sabır
b) Tevekkül
c) Hamd
d) Şefkat
Cevap: c) Hamd
Çözüm: Duanın başında geçen "Hamd olsun..." ifadesi, bu davranışın Allah'a övgü ve şükür anlamına gelen "hamd" kavramı ile doğrudan ilişkili olduğunu gösterir. Peygamberimiz, güne hamd ederek başlamıştır.
Soru 2: Bir sahabi, Hz. Muhammed'in (sav) sürekli Allah'a hamd ettiğini ve şükrettiğini görünce hayretle, "Ey Allah'ın Elçisi, sizden hiç günah işlemiş bir kimse görmedim. Buna rağmen bu kadar çok tövbe ve şükür etmenizin sebebi nedir?" diye sormuştur. Peygamberimiz ise, "Allah'a ne kadar şükretsek yine de azdır. O'nun nimetlerini saymaya kalksak bitiremeyiz. Ben de bir kul olarak nasıl şükretmez ve hamdetmezim?" şeklinde cevap vermiştir. Bu diyalog, Hz. Muhammed'in (sav) şükür anlayışı ile ilgili aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır?
a) Şükrün sadece büyük nimetler karşılığında yapılması gerektiğini
b) Şükrün, Allah'ın sonsuz nimetleri karşısında bir kulun borcunun hiç bitmeyeceğini
c) Şükretmenin yalnızca zenginler için geçerli olduğunu
d) Şükrün sadece sözle ifade edilebileceğini
Cevap: b) Şükrün, Allah'ın sonsuz nimetleri karşısında bir kulun borcunun hiç bitmeyeceğini
Çözüm: Peygamberimizin verdiği cevap, Allah'ın nimetlerinin sayılamayacak kadar çok olduğunu ve bir kulun, hiç günah işlememiş olsa bile, bu nimetler karşısında şükürle yükümlü olduğunu vurgulamaktadır.
Soru 3: Hz. Muhammed (sav), bir hurma ağacının altında otururken yanına bir bedevi gelir ve sert bir şekilde, "Ey Muhammed! Benim için devesini yüklediğin, mal ve servet verdiğin Allah'a hamdolsun." der. Peygamberimiz bu kaba ifadeye kızmak yerine, "Öyleyse ben de, devesini yükleyip mal ve servet veren Allah'a hamdolsun." diyerek karşılık verir. Bu olay, Peygamberimizin şükür ve hamd anlayışında aşağıdaki hangi ilkeyi örneklendirir?
a) Şükrün sadece zor zamanlarda gösterilmesi
b) Hamdin, nimeti vereni görerek ve her koşulda yapılması
c) Şükrün yalnızca Müslümanlardan kabul edilmesi
d) Nankörlük eden kişilere şükretmemek
Cevap: b) Hamdin, nimeti vereni görerek ve her koşulda yapılması
Çözüm: Peygamberimiz, bedevi kendisine kaba davranmış olsa ve hamdi kendi üzerinden yapmış olsa bile, asıl nimeti verenin Allah olduğunu bilerek O'na hamdetmeye devam etmiştir. Bu, hamdin kişilere değil, yalnızca Allah'a yapıldığını gösterir