6. Sınıf Metnin Yüzey Anlamı ve Derin Anlamı Test Çöz

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Bir metni okuduğumda ne anlattığını anlıyorum ama derin anlamını, yani aslında ne demek istediğini bulmakta güçlük çekiyorum. Testlerde bu ikisini ayırt etmekte zorlandığım için pratik yapmak istiyorum.

Answer 1

Metnin Yüzey Anlamı ve Derin Anlamı

Bir metni okurken aslında iki farklı anlamla karşılaşırız. Bunlardan ilki, metnin yüzey anlamı, diğeri ise derin anlamıdır. Gelin bu iki kavramı birlikte inceleyelim.

1. Yüzey Anlam (Görünen Anlam)

Metni okuduğumuzda ilk anda, doğrudan anladığımız anlamdır. Kelimelerin sözlükteki ilk ve en yaygın anlamlarına dayanır. Açıkça ifade edilmiştir, anlamak için fazla düşünmeye gerek yoktur.

Örnek: "Hava bulutlandı ve yağmur başladı."
Bu cümlenin yüzey anlamı: Gökyüzünde bulutlar oluştu ve yağmur yağmaya başladı.

2. Derin Anlam (Gizli Anlam)

Metnin arkasında, altında yatan, dolaylı olarak verilen mesajdır. Yazarın asıl anlatmak istediği şey olabilir. Bu anlamı bulmak için okuduklarımızı yorumlamamız gerekir. Genellikle mecaz anlamlar, deyimler veya imalar kullanılır.

Örnek: "Bu haberi duyunca havalara uçtu."
Bu cümlenin yüzey anlamı: Bir haberi duydu.
Bu cümlenin derin anlamı: Çok sevindi, çok mutlu oldu. (Çünkü bir insan fiziksel olarak havaya uçmaz, bu bir deyimdir.)

Nasıl Ayırt Ederiz?

• Kendine Şu Soruyu Sor: "Burada söylenen, gerçekten olan bir şey mi yoksa bir benzetme, duygu veya düşünce mi anlatılıyor?"
• Yüzey Anlam somut ve nettir. Derin Anlam ise soyut ve yoruma açıktır.
• Deyimler, atasözleri ve mecazlı anlatımlar genellikle derin anlam taşır.

Test Çözerken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

• Soruda "Yukarıdaki parçanın yüzey anlamı nedir?" diye soruluyorsa, metinde açıkça yazılan, en belirgin anlamı bulmalısın.
• "Parçada asıl anlatılmak istenen nedir?" veya "Bu cümlenin derin anlamı nedir?" gibi sorularda ise metni yorumlamalı ve altında yatan mesajı, duyguyu veya düşünceyi bulmalısın.
• Seçenekleri okurken, "Bu metinde doğrudan yazıyor mu?" sorusunu kendine sor. Cevap "Evet" ise o, yüzey anlamdır. "Hayır, ama ima ediliyor" ise derin anlamdır.

Unutma: İyi bir okur, sadece yüzeyde kalmaz, metnin derinliklerine inerek yazarın asıl vermek istediği mesajı anlamaya çalışır.

Answer 2

6. Sınıf Metnin Yüzey Anlamı ve Derin Anlamı Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Aşağıdaki metni okuyarak soruyu cevaplayınız.
"Ahmet, sabah erkenden uyandı. Hava henüz aydınlanmamıştı. Sessizce hazırlandı ve evden çıktı. Yürüyüş parkuruna vardığında güneş yeni doğuyordu. Koşmaya başladı ve her adımda kendini daha özgür hissetti."

Bu metne göre, "her adımda kendini daha özgür hissetti" ifadesiyle anlatılmak istenen derin anlam aşağıdakilerden hangisidir?
a) Ahmet'in çok hızlı koştuğu
b) Ahmet'in sporu çok sevdiği
c) Ahmet'in işe geç kalmaktan korktuğu
d) Ahmet'in stres attığı ve ruhen rahatladığı

Cevap: d) Ahmet'in stres attığı ve ruhen rahatladığı
Çözüm: Yüzeyde koşmak anlatılırken, derin anlamda koşmanun Ahmet'e sağladığı ruhsal rahatlama ve özgürlük hissi vurgulanmaktadır. Bu, fiziksel bir eylemin arkasındaki duygusal sonucu gösterir.

Soru 2: Aşağıdaki metni okuyunuz.
"Ela, odasının penceresinden dışarı bakıyordu. Yağmur damlaları cama vurup aşağıya doğru süzülüyordu. İçini bir hüzün kapladı. O sırada annesi içeri girdi ve 'Hadi, biraz çikolatalı kek yapalım' dedi. Ela'nın yüzünde aniden bir gülümseme belirdi."

Bu parçada Ela'nın yüzündeki gülümsemenin nedeni, aşağıdaki derin anlamlardan hangisiyle açıklanabilir?
a) Kek yemeyi çok sevmesi
b) Annesiyle vakit geçirmenin onu mutlu etmesi
c) Yağmurun dinmesi
d) Odasında sıkılmış olması

Cevap: b) Annesiyle vakit geçirmenin onu mutlu etmesi
Çözüm: Yüzey anlamda kek yapma teklifi vardır. Derin anlamda ise annesinin ilgisi ve birlikte vakit geçirme fikri, Ela'nın hüznünü dağıtarak onu mutlu etmiştir. Seçenek a yüzey anlama daha yakındır.

Soru 3: "Can, sınav sonuçlarını görünce yüzünde kocaman bir gülümseme oluştu. Tüm çalışmalarının karşılığını almıştı."

Bu cümlede geçen "tüm çalışmalarının karşılığını almıştı" ifadesinin yüzey anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Can'ın çok yorulduğu
b) Can'ın emeklerinin sonucunda başarılı olduğu
c) Can'ın sınavdan yüksek not aldığı
d) Can'ın çok mutlu olduğu

Cevap: c) Can'ın sınavdan yüksek not aldığı
Çözüm: Yüzey anlam, ifadenin doğrudan ve somut karşılığıdır. Sınav sonucunun iyi olması, çalışmalarının somut karşılığıdır. Seçenek b ise ifadenin derin anlamına (emeğin karşılığını almak) daha yakındır.