Şiirler, duygularımızı ve düşüncelerimizi en güzel şekilde anlatan özel metinlerdir. Şiirleri diğer yazılardan ayıran bazı özellikleri vardır. Bu özelliklere şiirin şekil özellikleri denir. Şimdi bu özelliklere yakından bakalım!
Şiirdeki her bir satıra dize denir. Dizeler yan yana gelerek şiiri oluşturur.
Örnek:
"Ben bir kuş olsam,
Uçsam gökyüzünde."
Bu örnekte iki tane dize bulunmaktadır.
Dört dizeden oluşan bölümlere dörtlük denir. Her dörtlük, şiirin konusunu farklı açılardan ele alabilir.
Örnek:
"Güneş doğar her sabah,
Aydınlatır dünyayı.
Kuşlar öter neşeyle,
Umut dolar içime."
Bu örnek bir dörtlüktür.
Şiirdeki dizelerin hece sayılarının eşit olmasına ölçü denir. Ölçü, şiire bir ritim ve ahenk katar.
Örnek:
"Gü-zel Tür-ki-ye'm be-nim (7 hece)
Se-ve-rim se-ni be-nim (7 hece)"
Bu dizelerde her satırda 7 hece bulunmaktadır. Yani bu şiirde ölçü vardır.
Dizelerin sonlarındaki ses benzerliğine uyak (kafiye) denir. Uyak, şiirin akılda kalmasını kolaylaştırır ve şiire müzikal bir hava katar.
Örnek:
"Deniz üstünde gemi,
İçinde bir kedi.
Miyav der durmadan,
Arar hep yedi."
Bu örnekte "kedi" ve "yedi" kelimeleri arasında uyak vardır.
Dizelerin sonlarında aynı anlam ve görevdeki kelime veya eklerin tekrar etmesine redif denir. Redif, uyak ile karıştırılmamalıdır. Redif olan kelimeler veya ekler aynı anlamda kullanılır.
Örnek:
"Bahçede güller açtı,
Bülbüller figan etti."
Bu örnekte "-tı" ekleri rediftir.
Şiirde ahenk, şiirin kulağa hoş gelmesini sağlayan unsurlardır. Ölçü, uyak ve redif gibi unsurlar şiirde ahenk oluşturur.
Unutmayın, şiirler duygularımızı ifade etmenin en güzel yollarından biridir. Şiirin şekil özelliklerini öğrenerek, şiirleri daha iyi anlayabilir ve kendi şiirlerinizi yazabilirsiniz!
