📚 8. Sınıf İnkılap Tarihi 1. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık: 10. Senaryo MEB Soruları
Merhaba sevgili 8. sınıf öğrencileri! İnkılap Tarihi 1. dönem 1. yazılı sınavına hazırlanırken size yardımcı olacak 10. senaryoyu inceleyeceğiz. Bu senaryodaki sorular, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır. Başarılar dilerim!
🗓️ 1. Dünya Savaşı ve Nedenleri
1. Dünya Savaşı, 20. yüzyılın başlarında Avrupa'da başlayan ve tüm dünyaya yayılan büyük bir savaştır. Peki, bu savaşın nedenleri nelerdi?
- 🌍 Sömürgecilik Yarışı: Avrupa devletleri, hammadde ve pazar arayışı içinde sömürgeler elde etmek için birbirleriyle yarışıyorlardı. Bu rekabet, devletler arasında gerginliğe neden oldu.
- ⚔️ Bloklaşmalar: Devletler, güvenliklerini sağlamak amacıyla ittifaklar kurdular. İki ana blok oluştu: İtilaf Devletleri (İngiltere, Fransa, Rusya) ve İttifak Devletleri (Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya). Bu bloklar, savaşın çıkmasını kolaylaştırdı.
- 💥 Milliyetçilik Akımı: Özellikle çok uluslu devletlerde yaşayan azınlıklar, kendi bağımsız devletlerini kurmak istiyorlardı. Bu durum, imparatorluklar içinde karışıklıklara yol açtı.
- 🔪 Silahlanma Yarışı: Devletler, birbirlerine karşı üstünlük sağlamak için sürekli olarak silahlanıyorlardı. Bu durum, savaş olasılığını artırdı.
🎯 1. Dünya Savaşı'nın Seyri ve Osmanlı Devleti'nin Katılımı
Savaş, 1914 yılında Avusturya-Macaristan veliahtının Saraybosna'da öldürülmesiyle başladı. Osmanlı Devleti ise savaşa sonradan dahil oldu. Neden mi?
- 🇹🇷 İttihat ve Terakki'nin Politikası: İttihat ve Terakki yöneticileri, Osmanlı Devleti'ni eski gücüne kavuşturmak istiyorlardı.
- 💰 Ekonomik Nedenler: Osmanlı Devleti, ekonomik olarak zor durumdaydı ve savaştan fayda sağlamayı umuyordu.
- 🤝 Almanya'nın Baskısı: Almanya, Osmanlı Devleti'nin stratejik konumundan yararlanmak istiyordu ve Osmanlı'yı kendi yanında savaşa girmeye teşvik etti.
- 🚢 Goeben ve Breslau Olayı: İngiliz donanmasından kaçan iki Alman gemisi (Goeben ve Breslau) Osmanlı'ya sığındı ve Osmanlı donanmasına dahil edildi. Bu gemilerin Rus limanlarını bombalaması, Osmanlı'yı savaşa soktu.
🛡️ Osmanlı Devleti'nin Cepheleri
Osmanlı Devleti, 1. Dünya Savaşı'nda birçok cephede savaştı. En önemlileri şunlardı:
- 📍 Çanakkale Cephesi: İtilaf Devletleri, İstanbul'u ele geçirerek Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak istediler. Ancak Türk askeri, büyük bir direniş göstererek düşmanı durdurdu. Çanakkale Zaferi, Türk milletinin kahramanlığını tüm dünyaya gösterdi.
- 🌍 Kafkas Cephesi: Rusya ile yapılan bu cephede, Osmanlı Devleti başarılı olamadı. Sarıkamış Harekatı'nda binlerce askerimiz şehit oldu.
- 🔥 Suriye-Filistin Cephesi: İngilizler ve Araplar, Osmanlı Devleti'ne karşı savaştılar. Bu cephede Osmanlı ordusu yenildi ve bölge İngilizlerin eline geçti.
- 🇮🇶 Irak Cephesi: İngilizler, petrol bölgelerini ele geçirmek için Irak'a saldırdılar. Kut'ül Amare'de İngiliz ordusu kuşatıldı ve teslim oldu. Ancak daha sonra İngilizler, takviye kuvvetlerle gelerek Bağdat'ı ele geçirdiler.
📜 Wilson İlkeleri ve Sonuçları
1. Dünya Savaşı devam ederken, ABD Başkanı Wilson, savaşın sona ermesi için bazı ilkeler yayınladı. Bu ilkelerin bazıları şunlardı:
- 🔑 Yenen Devletler, Yenilen Devletlerden Toprak Almayacak: Bu ilke, sömürgecilik anlayışına karşı çıkıyordu.
- 🌍 Her Millet, Kendi Geleceğini Kendisi Belirleyecek: Bu ilke, milliyetçilik akımını destekliyordu.
- 🤝 Uluslararası Barışı Korumak İçin Bir Teşkilat Kurulacak: Bu ilke, daha sonra Milletler Cemiyeti'nin kurulmasına zemin hazırladı.
Wilson İlkeleri, savaşın sona ermesinde etkili oldu. Ancak, yenen devletler bu ilkelere tam olarak uymadılar.
🇹🇷 Mondros Ateşkes Antlaşması
1. Dünya Savaşı'nın sonunda, Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma, Osmanlı Devleti için çok ağır şartlar içeriyordu:
- 🔒 Osmanlı Ordusu Terhis Edilecek: Bu madde, Osmanlı Devleti'nin savunmasız kalmasına neden oldu.
- 🚢 Boğazlar İtilaf Devletleri'nin Denetimine Bırakılacak: Bu madde, Osmanlı Devleti'nin egemenlik haklarını zedeledi.
- 📍 İtilaf Devletleri, Güvenliklerini Tehlikede Gördükleri Herhangi Bir Yeri İşgal Edebilecekler: Bu madde, ülkenin işgaline zemin hazırladı.
Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin fiilen sona erdiğinin bir göstergesiydi.
Umarım bu özet, sınavınıza hazırlanırken size yardımcı olur. Başarılar!
