🌍 9. Sınıf Coğrafya 1. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık Rehberi (1. Senaryo)
Merhaba 9. sınıf öğrencileri! Coğrafya 1. dönem 1. yazılıya hazırlanırken nelere dikkat etmeniz gerektiğini bu rehberde bulabilirsiniz. Unutmayın, coğrafya sadece ezber değil, aynı zamanda anlama ve yorumlama becerisi gerektirir. Başarılar!
🗺️ Coğrafyanın Tanımı ve Bölümleri
Coğrafya, yeryüzünü, yeryüzündeki doğal ve beşeri olayları inceleyen bilim dalıdır. İki ana bölümü vardır:
- 🏞️ Fiziki Coğrafya: Yeryüzünün doğal özelliklerini inceler. Örneğin, iklim, bitki örtüsü, yer şekilleri gibi.
- 🧑🤝🧑 Beşeri Coğrafya: İnsanların yeryüzündeki faaliyetlerini inceler. Örneğin, nüfus, yerleşme, ekonomi gibi.
🧭 Coğrafi Koordinat Sistemi
Yeryüzündeki herhangi bir noktanın yerini belirlemek için kullanılan sistemdir. Enlem ve boylamlardan oluşur.
- 🌍 Enlem: Ekvator'a paralel olarak çizilen hayali çizgilerdir. Ekvator 0° enlemidir. Kutuplara doğru gidildikçe enlem dereceleri artar (90° Kuzey ve Güney).
- 🌐 Boylam: Başlangıç meridyeni olan Greenwich'e göre doğuya ve batıya doğru çizilen hayali çizgilerdir. Greenwich 0° boylamıdır. 180° Doğu ve Batı boylamları vardır.
🗺️ Harita Bilgisi
Yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün belirli bir ölçekte küçültülerek düzleme aktarılmasıdır. Haritalarda kullanılan temel unsurlar şunlardır:
- 📏 Ölçek: Harita üzerindeki bir uzunluğun, gerçekte ne kadar uzunluğa karşılık geldiğini gösterir. Ölçekler kesir ölçek ve çizgi ölçek olmak üzere ikiye ayrılır.
- 📍 Lejant (Semboller): Harita üzerindeki sembollerin ne anlama geldiğini gösteren tablodur.
- 🧭 Yön Oku: Haritanın hangi yönü gösterdiğini belirtir. Genellikle kuzeyi gösterir.
🌍 Dünya'nın Şekli ve Hareketleri
Dünya'nın şekli geoittir. Bu şekil, kutuplardan basık, ekvatordan şişkin anlamına gelir. Dünya'nın iki temel hareketi vardır:
- 🔄 Günlük Hareket: Dünya'nın kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönmesidir. 24 saat sürer. Sonuçları arasında gece ve gündüzün oluşması, yerel saat farkları, rüzgarların ve okyanus akıntılarının yönünde sapmalar sayılabilir.
- ☀️ Yıllık Hareket: Dünya'nın Güneş etrafında dönmesidir. 365 gün 6 saat sürer. Eksen eğikliği ile birlikte mevsimlerin oluşmasına neden olur.
🌡️ İklim Elemanları
Bir yerin iklimini etkileyen temel unsurlardır.
- ☀️ Sıcaklık: Güneş ışınlarının geliş açısı, yükselti, enlem gibi faktörlerden etkilenir.
- 🌧️ Yağış: Havanın nem taşıma kapasitesi, yükselim hareketleri ve cephe sistemleri gibi faktörlerden etkilenir.
- 💨 Basınç ve Rüzgarlar: Sıcaklık ve yeryüzü şekilleri basıncı etkiler. Basınç farkı ise rüzgarları oluşturur.
- 💧 Nem: Havadaki su buharı miktarıdır. Bağıl nem ve mutlak nem olmak üzere ikiye ayrılır.
Umarım bu rehber, coğrafya yazılısına hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar dilerim!
