📚 AÖF Psikolojiye Giriş: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar
Psikolojiye Giriş dersi, psikolojinin temel kavramlarını ve farklı yaklaşımlarını anlamak için önemlidir. Atatürk Üniversitesi'nin ünite sonu soruları, bu bilgileri pekiştirmek için harika bir fırsattır. İşte özet notlar ve tekrar için önemli noktalar:
- 🧠 Psikolojinin Tanımı: İnsan ve hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalıdır.
- 🔬 Psikolojinin Amaçları: Betimleme, açıklama, yordama ve kontrol.
- 🌱 Psikolojinin Alt Dalları: Gelişim psikolojisi, sosyal psikoloji, klinik psikoloji, bilişsel psikoloji, endüstri ve örgüt psikolojisi.
- 💡 Yaklaşımlar:
- 👤 Psikodinamik Yaklaşım: Bilinçdışı süreçlere odaklanır. Sigmund Freud öncüsüdür.
- behavior Davranışçı Yaklaşım: Gözlemlenebilir davranışları inceler. John B. Watson ve B.F. Skinner temsilcileridir.
- 🧠 Bilişsel Yaklaşım: Zihinsel süreçleri (algı, düşünme, bellek) inceler.
- humanist Hümanistik Yaklaşım: İnsanın potansiyelini ve öznel deneyimlerini vurgular. Abraham Maslow ve Carl Rogers temsilcileridir.
- 🧬 Biyolojik Yaklaşım: Davranışların biyolojik temellerini inceler.
🧠 Öğrenme Psikolojisi: Temel İlkeler ve Kavramlar
Öğrenme psikolojisi, davranışta meydana gelen kalıcı değişiklikleri inceler. Atatürk Üniversitesi ünite sonu soruları ile bu konuyu tekrar edelim:
- 🔑 Öğrenme Tanımı: Yaşantı yoluyla davranışta meydana gelen kalıcı değişikliklerdir.
- 🐾 Klasik Koşullanma: Pavlov'un köpek deneyi ile bilinir. Nötr bir uyarıcının koşullu bir uyarıcıya dönüşmesi sürecidir.
- operant Edimsel Koşullanma: Davranışların sonuçlarına göre şekillenmesi. Pekiştirme ve ceza kavramları önemlidir.
- 🐒 Sosyal Öğrenme: Başkalarını gözlemleyerek öğrenme. Albert Bandura'nın çalışmaları önemlidir.
- 📝 Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler: Motivasyon, dikkat, tekrar, transfer.
👁️ Algı Psikolojisi: Duyumsama ve Algılama Süreçleri
Algı psikolojisi, duyusal bilgilerin nasıl yorumlandığını ve anlamlandırıldığını inceler. Atatürk Üniversitesi ünite sonu soruları ile algı konusunu pekiştirelim:
- 👀 Duyumsama: Duyu organları aracılığıyla çevreden bilgi alınmasıdır.
- 🧠 Algılama: Duyusal bilgilerin yorumlanması ve anlamlandırılmasıdır.
- 🌈 Algısal Örgütleme İlkeleri: Şekil-zemin ilişkisi, yakınlık, benzerlik, süreklilik, tamamlama.
- 📏 Derinlik Algısı: İki boyutlu görüntülerden üç boyutlu algı oluşturma yeteneği.
- ❌ Algısal Yanılsamalar: Gerçekte var olmayan şeyleri algılama veya var olan şeyleri yanlış algılama. Örnek: Müller-Lyer yanılsaması.
🤯 Bilişsel Psikoloji: Bellek, Düşünme ve Problem Çözme
Bilişsel psikoloji, zihinsel süreçleri (bellek, düşünme, problem çözme) inceler. Atatürk Üniversitesi ünite sonu soruları ile bu önemli alanı tekrar edelim:
- 💾 Bellek: Bilgiyi kodlama, depolama ve geri çağırma süreçlerini içerir.
- ⏳ Bellek Türleri:
- 👂 Duyusal Bellek: Kısa süreli ve sınırlı kapasiteli bellek.
- ⏱️ Kısa Süreli Bellek: Bilgiyi geçici olarak saklar.
- ♾️ Uzun Süreli Bellek: Bilgiyi kalıcı olarak saklar.
- 💭 Düşünme: Kavram oluşturma, akıl yürütme, karar verme süreçlerini içerir.
- 🧩 Problem Çözme: Bir amaca ulaşmak için engelleri aşma süreci.
- 💡 Yaratıcılık: Yeni ve özgün fikirler üretme yeteneği.
📊 İstatistik ve Araştırma Yöntemleri: Temel Kavramlar
Psikolojide araştırma yaparken istatistik ve araştırma yöntemlerini bilmek önemlidir. Atatürk Üniversitesi ünite sonu soruları ile bu konuyu tekrar edelim:
- ❓ Hipotez: Bir değişkenin diğerini nasıl etkileyeceğine dair tahmindir.
- 📉 Değişkenler: Bağımlı, bağımsız ve kontrol değişkenleri.
- 🧪 Araştırma Yöntemleri:
- 🔎 Betimsel Araştırma: Gözlem, anket, görüşme.
- 🤝 Korelasyonel Araştırma: Değişkenler arasındaki ilişkiyi inceler.
- 🔬 Deneysel Araştırma: Neden-sonuç ilişkisini belirlemeye çalışır.
- 📊 İstatistiksel Analiz: Verileri özetleme ve yorumlama.
- 💯 Anlamlılık Düzeyi (p değeri): Sonuçların tesadüfi olup olmadığını gösterir. Genellikle p < 0.05 anlamlı kabul edilir.
🧑🤝🧑 Sosyal Psikoloji: Tutumlar, Sosyal Etki ve İlişkiler
Sosyal psikoloji, bireylerin düşünce, duygu ve davranışlarının başkaları tarafından nasıl etkilendiğini inceler. Atatürk Üniversitesi ünite sonu soruları ile bu konuyu tekrar edelim:
- attitude Tutumlar: Bir nesneye, kişiye veya olaya karşı olumlu veya olumsuz değerlendirmelerdir.
- 🗣️ Sosyal Etki: Başkalarının davranışlarını etkileme süreci. Uyma, itaat, ikna.
- 🫂 Sosyal İlişkiler:
- attraction Çekicilik: Fiziksel çekicilik, benzerlik, yakınlık.
- ❤️ Aşk: Tutkulu aşk, arkadaşça aşk, bağlılık.
- aggression Saldırganlık: Başkalarına zarar verme davranışı.
- 🤝 Yardım Davranışı: Başkalarına yardım etme davranışı.
- 👥 Gruplar: İki veya daha fazla kişinin ortak bir amaç için bir araya gelmesi.
🩺 Klinik Psikoloji: Ruhsal Bozukluklar ve Tedavi Yaklaşımları
Klinik psikoloji, ruhsal bozuklukları tanımlama, nedenlerini anlama ve tedavi etme ile ilgilenir. Atatürk Üniversitesi ünite sonu soruları ile bu önemli konuyu tekrar edelim:
- 💔 Ruhsal Bozukluk Tanımı: Bireyin işlevselliğini olumsuz etkileyen davranış, duygu ve düşünce örüntüleri.
- 诊断 Tanı Kriterleri: DSM ve ICD gibi tanı sistemleri kullanılır.
- 😟 Anksiyete Bozuklukları: Yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu, fobiler.
- 😔 Duygudurum Bozuklukları: Depresyon, bipolar bozukluk.
- 🤯 Şizofreni: Gerçeklikle bağlantının koptuğu ciddi bir ruhsal bozukluk.
- 💊 Tedavi Yaklaşımları: Psikoterapi (bilişsel davranışçı terapi, psikodinamik terapi), ilaç tedavisi.
👶 Gelişim Psikolojisi: Yaşam Boyu Gelişim
Gelişim psikolojisi, döllenmeden ölüme kadar insan gelişimini inceler. Atatürk Üniversitesi ünite sonu soruları ile bu konuyu tekrar edelim:
- 🐣 Gelişim Alanları: Fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişim.
- 👶 Bebeklik Dönemi: Motor gelişim, dil gelişimi, bağlanma.
- 🧒 Çocukluk Dönemi: Bilişsel gelişim (Piaget'in evreleri), sosyal gelişim.
- 🧑 Ergenlik Dönemi: Kimlik gelişimi, akran ilişkileri.
- 🧑💼 Yetişkinlik Dönemi: Kariyer, evlilik, aile kurma.
- 👵 Yaşlılık Dönemi: Fiziksel ve bilişsel gerileme, emeklilik.
Atatürk Üniversitesi AÖF Psikoloji ders notları ve ünite sonu soruları ile konuları tekrar etmek, sınavlara hazırlanırken size büyük fayda sağlayacaktır. Başarılar!
