İslam dininde, vefat eden bir Müslüman için kılınan cenaze namazı farz-ı kifayedir. Yani, bir topluluk tarafından yerine getirildiğinde diğerlerinin üzerinden sorumluluk kalkar. Bu namaz, hem vefat eden kişi için bir dua ve şefaat vesilesi, hem de geride kalanlar için bir ibret ve hatırlatmadır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de cenaze namazı kılmış ve ümmetine öğretmiştir.
Cenaze namazı, ayakta kılınır ve rükû ile secdesi yoktur. Dört tekbir ve dualardan oluşur. İmam, cenazenin önünde (göğüs hizasında) durur; cemaat ise arkasında saf tutar.
Öncelikle cenaze, imamın önüne başı sağa, ayakları sola gelecek şekilde yerleştirilir. Namaz kılacak kişi, "Niyet ettim Allah rızası için cenaze namazına, uydum imama" şeklinde niyet eder. Erkek cenazesi için "bu erkek için", kadın cenazesi için "bu kadın için" ifadesi eklenir.
İmam yüksek sesle, cemaat ise içinden "Allahu Ekber" diyerek birinci tekbiri alır. Eller bağlanır ve Sübhaneke Duası okunur:
"Sübhânekellâhümme ve bi hamdik ve tebârakesmük ve teâlâ ceddük (ve celle senâük) ve lâ ilâhe gayrük."
İkinci tekbir alınır (Allahu Ekber). Eller bağlanmaz, yanlara salınır. Salavat-ı Şerife okunur:
"Allahümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed. Kemâ salleyte alâ İbrâhîme ve alâ âli İbrâhîm. İnneke hamîdün mecîd."
Üçüncü tekbir alınır. Eller yine yanlara salınır. Cenaze Duası okunur. Bu dua, vefat eden kişi için af ve mağfiret dilemeyi içerir. En meşhur olanı şudur:
Erkek Cenazesi İçin:
"Allahümmegfir li hayyinâ ve meyyitinâ ve şâhidinâ ve gâibinâ ve zekerinâ ve ünsânâ ve sagîrinâ ve kebîrinâ. Allahümme men ahyeytehü minnâ fe ahyihî alel-islâm ve men teveffeytehü minnâ fe teveffehü alel-îmân."
Anlamı: "Allah'ım! Dirimizi, ölümüzü, hazır bulunanımızı, bulunmayanımızı, erkeğimizi, kadınımızı, küçüğümüzü, büyüğümüzü bağışla. Allah'ım! Bizden yaşattıklarını İslam üzere yaşat, bizden vefat ettirdiklerini de iman üzere vefat ettir."
Kadın Cenazesi İçin duada geçen "zekerinâ ve ünsânâ" (erkeğimizi ve kadınımızı) kısmı okunur, cümle yapısı aynı kalır.
Dördüncü tekbir alınır. Ardından önce sağa, sonra sola selam verilir:
"Esselamü aleyküm ve rahmetullah."
Selamla birlikte cenaze namazı tamamlanmış olur.
Cenaze namazı, ölüm hakikatini hatırlatan, hayatın geçiciliğine dair bizi düşündüren ve din kardeşimiz için son bir vazifemizi yerine getirdiğimiz ibadettir. Sadece bir ritüel değil, aynı zamanda deruni bir duadır. Bu namazı kılarken, kendi sonumuzu da düşünmek ve dünya hayatında salih ameller işlemeye gayret etmek en büyük kazanç olacaktır.
"Her nefis ölümü tadacaktır." (Âl-i İmrân, 185)