Bu ders notumuzda, ikinci dereceden denklemlerin çözümünde kritik bir öneme sahip olan diskriminant (Δ) kavramını ve özellikle Δ < 0 durumunda denklemin köklerinin nasıl bir yapıya sahip olduğunu inceleyeceğiz.
İkinci dereceden bir denklem genel olarak şu şekilde ifade edilir:
\( ax^2 + bx + c = 0 \)
Bu denklemin diskriminantı aşağıdaki formülle hesaplanır:
\( \Delta = b^2 - 4ac \)
Diskriminant, denklemin köklerinin doğasını (reel, karmaşık, tek/çift katlı) belirleyen bir gösterge görevi görür.
Diskriminantın sıfırdan küçük çıkması durumunda (Δ < 0), karşılaşacağımız sonuç şudur:
Δ < 0 olduğunda, ikinci dereceden denklem formülü:
\( x_{1,2} = \frac{-b \pm \sqrt{\Delta}}{2a} \)
Burada \( \sqrt{\Delta} \) ifadesi, Δ negatif olduğu için reel bir sayı değildir. Bu durumda kökler:
\( x_{1,2} = \frac{-b \pm i\sqrt{|\Delta|}}{2a} \)
şeklinde yazılır. Burada \( i = \sqrt{-1} \) sanal birimdir.
Örnek: \( x^2 - 4x + 13 = 0 \) denkleminin köklerini inceleyelim.
Önemli Not: Δ < 0 durumu, gerçek hayatta özellikle fizik ve mühendislik problemlerinde (salınım hareketleri, elektrik devreleri vb.) sıklıkla karşımıza çıkar ve köklerin karmaşık olması, sistemin davranışı hakkında önemli bilgiler verir.
📚 Sonuç: Diskriminantın negatif çıkması, denklemin reel sayılar kümesinde çözümünün olmadığı anlamına gelir, ancak bu denklemin "kökü yok" demek değildir. Kökler karmaşık sayılar kümesinde vardır ve matematiksel analizlerde önemli rol oynar.