Doğru orantı, iki değişken arasındaki ilişkidir. Bir değişken artarken diğeri de aynı oranda artar veya bir değişken azalırken diğeri de aynı oranda azalır. Bu ilişkiyi matematiksel olarak ifade etmek için "orantı sabiti" kullanılır.
Bir kek yaparken, malzeme miktarları ile kekin büyüklüğü arasında doğru orantı vardır. Örneğin, 2 yumurta ile yapılan kekin malzemelerini iki katına çıkarırsak, 4 yumurta ile daha büyük bir kek elde ederiz.
Bir arabanın gittiği yol ile tükettiği yakıt miktarı arasında doğru orantı bulunur. Ne kadar çok yol gidilirse, o kadar çok yakıt tüketilir.
Bir inşaatta çalışan işçi sayısı ile işin bitirilme süresi arasında ters orantı vardır (daha fazla işçi daha kısa sürede bitirir). Ancak, kullanılan malzeme miktarı ile yapılan iş miktarı arasında doğru orantı vardır. Daha fazla malzeme, daha fazla iş demektir.
Bir ürünün miktarı ile ödenen para arasında doğru orantı vardır. Örneğin, 1 kg elma 5 TL ise, 2 kg elma 10 TL'dir.
Koşu bandında geçirilen süre ile yakılan kalori miktarı arasında doğru orantı vardır. Daha uzun süre koşmak, daha fazla kalori yakmak anlamına gelir.
Doğru orantı problemlerini çözmek için genellikle "orantı kurma" yöntemi kullanılır. İşte birkaç örnek:
3 kg elma 15 TL ise, 5 kg elma kaç TL'dir?
Çözüm:
3 kg ---- 15 TL
5 kg ---- x TL
Doğru orantı olduğu için:
3 / 5 = 15 / x
3x = 75
x = 25 TL
Bir musluk 2 saatte 60 litre su akıtıyorsa, 5 saatte kaç litre su akıtır?
Çözüm:
2 saat ---- 60 litre
5 saat ---- x litre
Doğru orantı olduğu için:
2 / 5 = 60 / x
2x = 300
x = 150 litre
Doğru orantı, günlük hayatta karşılaştığımız birçok olayı anlamamıza ve çözmemize yardımcı olur. İki değişken arasındaki ilişkinin doğru orantı olup olmadığını anlamak, problemleri daha kolay çözmemizi sağlar. Unutmayın, doğru orantıda bir şey artarken diğeri de aynı oranda artar!
