Hareket, etrafımızda sürekli gördüğümüz bir olaydır. Bir arabanın yolda ilerlemesi, bir yaprağın ağaçtan düşmesi veya bir kuşun uçması... Hepsi hareketin farklı örnekleridir. Fizikte hareketi daha iyi anlayabilmek için bazı temel kavramları öğrenmemiz gerekir.
Bir cismin nerede olduğunu belirtmek için konum kavramını kullanırız. Konumu belirleyebilmek için bir referans noktasına ihtiyacımız vardır. Referans noktası, başlangıç noktası olarak kabul ettiğimiz yerdir. Örneğin, bir odanın köşesini referans noktası olarak alabilir ve bir nesnenin bu köşeye göre konumunu tarif edebiliriz.
Bir cisim hareket ettiğinde konumu değişir. Yer değiştirme, cismin ilk konumu ile son konumu arasındaki en kısa mesafedir ve bir vektörel büyüklüktür. Mesafe ise cismin aldığı yolun toplam uzunluğudur ve skaler bir büyüklüktür.
Örneğin, evden okula 500 metre yürüyüp, okuldan tekrar eve 500 metre yürüdüğünüzü düşünelim. Aldığınız mesafe 1000 metre olur. Ancak yer değiştirmeniz sıfır olur, çünkü başladığınız yere geri döndünüz.
Hareketin ne kadar hızlı olduğunu ifade etmek için sürat ve hız kavramlarını kullanırız. Sürat, birim zamanda alınan mesafedir ve skaler bir büyüklüktür. Hız ise birim zamandaki yer değiştirmedir ve vektörel bir büyüklüktür.
Örneğin, bir araba 1 saatte 100 km yol alıyorsa, sürati 100 km/saattir. Eğer arabanın aynı zamanda hangi yöne gittiğini de belirtirsek, hızını tanımlamış oluruz.
Bir hareket boyunca sürat veya hızın değişmesi durumunda, ortalama sürat ve ortalama hızdan bahsedebiliriz. Ortalama sürat, toplam mesafenin toplam zamana oranıdır. Ortalama hız ise toplam yer değiştirmenin toplam zamana oranıdır.
Bu temel kavramları öğrenerek, hareketle ilgili daha karmaşık problemleri çözebilir ve etrafımızdaki hareketleri daha iyi anlayabiliriz.
