Kategorik değişkenler, verileri belirli gruplara veya kategorilere ayırır. Bu değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek, veri analizinde önemli bir adımdır. İşte bazı örnekler:
Bir araştırmada, katılımcıların cinsiyetleri (erkek/kadın) ve sigara içme alışkanlıkları (evet/hayır) kaydediliyor. Bu iki kategorik değişken arasındaki ilişkiyi incelemek için çapraz tablolar (cross-tabulation) ve Ki-Kare testi kullanılabilir.
Eğer erkeklerin sigara içme oranı kadınlardan anlamlı derecede yüksekse, bu iki değişken arasında bir ilişki olduğu söylenebilir.
Bir toplumda eğitim seviyesi (lise, üniversite, yüksek lisans vb.) ve işsizlik durumu (işsiz/çalışıyor) arasındaki ilişki incelenebilir. Daha yüksek eğitim seviyesine sahip bireylerin işsiz kalma olasılığı daha düşükse, bu iki değişken arasında ters yönlü bir ilişki vardır.
Bir anket çalışmasında, insanların yaşadıkları bölge (kıyı, iç kesimler, dağlık bölge) ve tercih ettikleri tatil türü (deniz tatili, kültür turu, doğa tatili) arasındaki ilişki araştırılabilir. Örneğin, kıyı bölgelerinde yaşayanların deniz tatilini tercih etme olasılığı daha yüksek olabilir.
Bireylerin medeni durumları (evli, bekar, boşanmış) ve tiyatroya gitme sıklıkları (sık sık, bazen, nadiren) arasındaki ilişki incelenebilir. Evli bireylerin çocuk sahibi olmaları nedeniyle tiyatroya gitme sıklıkları bekarlara göre daha az olabilir.
Bireylerin fast food tüketim sıklığı (haftada birkaç kez, ayda birkaç kez, nadiren) ve obezite durumu (obez/değil) arasındaki ilişki incelenebilir. Fast food tüketimi arttıkça obezite riskinin de artması beklenir.
Bu örnekler, kategorik değişkenler arasındaki olası ilişkileri göstermektedir. Bu ilişkileri analiz etmek, verilerden anlamlı sonuçlar çıkarmak ve karar verme süreçlerini desteklemek için önemlidir.
