Karl Marx (1818-1883), Alman filozof, ekonomist ve siyaset teorisyenidir. Kapitalist sistemin işleyişini, tarihin gelişimini ve toplumsal değişimin dinamiklerini açıklamak için diyalektik materyalizm ve sınıf çatışması gibi temel kavramlar geliştirmiştir.
Bu kavram iki bölümden oluşur:
Örnek: Feodalizm (tez) ➡️ Burjuvazinin yükselişi (antitez) ➡️ Çatışma ➡️ Kapitalizm (sentez)
Diyalektik materyalizm, tarihin bu diyalektik hareketinin ardındaki itici gücün sınıf çatışması olduğunu söyler.
Marx'a göre, üretim araçlarının mülkiyeti (fabrikalar, topraklar, makineler) toplumu sınıflara böler. Tarih, bu sınıflar arasındaki mücadelenin tarihidir.
Kapitalist sistemde bu çatışma, burjuvazi (sermaye sahipleri) ile proletarya (işçi sınıfı) arasında yaşanır. Burjuvazi, kârını maksimize etmek isterken, proletarya daha iyi ücret ve çalışma koşulları için mücadele eder.
💡 Marx, bu çatışmanın kaçınılmaz olarak proletaryanın devrimiyle sonuçlanacağını ve sınıfsız bir toplum olan komünizme ulaşılacağını öngörmüştür.
Bu iki kavram birbirini tamamlar:
Yani, diyalektik materyalizme göre, toplumların maddi temelindeki (ekonomi) çelişkiler ve sınıf mücadeleleri, onları diyalektik bir şekilde dönüştürür.