📊 Kategorik Veri Nedir?
Kategorik veri, belirli kategorilere veya gruplara ayrılabilen verilerdir. Sayısal değerler gibi ölçülebilir veya sıralanabilir değillerdir. Bunun yerine, bir nesnenin veya bireyin niteliklerini veya özelliklerini temsil ederler.
🍎 Kategorik Veri Türleri
Kategorik veriler temelde iki ana türe ayrılır:
- 🍎 Nominal Veri: Kategoriler arasında doğal bir sıralama olmayan verilerdir. Örneğin, renkler (kırmızı, mavi, yeşil) veya medeni durum (bekar, evli, boşanmış) nominal verilerdir.
- 🍎 Ordinal Veri: Kategoriler arasında anlamlı bir sıralama olan verilerdir. Örneğin, eğitim seviyesi (ilkokul, ortaokul, lise, üniversite) veya müşteri memnuniyeti (çok memnun, memnun, nötr, memnun değil, çok memnun değil) ordinal verilerdir.
🛠️ Kategorik Veri Nasıl Oluşturulur?
Kategorik veri oluşturmak için çeşitli yöntemler kullanılabilir. İşte bazı yaygın yaklaşımlar:
- 📝 Anketler ve Formlar: Anketlerde veya formlarda, katılımcılardan belirli kategoriler arasından seçim yapmaları istenebilir. Örneğin, "En sevdiğiniz renk hangisi?" veya "Memnuniyet düzeyiniz nedir?" gibi sorular, kategorik veri toplamak için kullanılabilir.
- 👁️🗨️ Gözlem: Bir nesnenin veya bireyin özelliklerini gözlemleyerek kategorik veri elde edilebilir. Örneğin, bir mağazada müşterilerin kıyafet seçimi gözlemlenerek, en popüler renkler veya stiller belirlenebilir.
- 🗂️ Mevcut Veri Setlerini Kullanma: Zaten var olan veri setlerinde bulunan kategorik değişkenler kullanılabilir. Örneğin, bir müşteri veri tabanında bulunan "şehir" veya "meslek" gibi değişkenler kategorik verilerdir.
- 💻 Sayısal Veriyi Kategorik Veriye Dönüştürme (Binning): Sürekli sayısal veriler belirli aralıklara bölünerek kategorik verilere dönüştürülebilir. Örneğin, yaş verisi "genç", "orta yaşlı", "yaşlı" gibi kategorilere ayrılabilir. Bu işleme "binning" veya "aralıklandırma" denir.
⚙️ Kategorik Veri Analizi
Kategorik verileri analiz etmek için çeşitli istatistiksel yöntemler kullanılabilir. En yaygın yöntemlerden bazıları şunlardır:
- 📊 Frekans Tabloları: Her kategorinin ne sıklıkta tekrarlandığını gösteren tablolardır.
- 📈 Çubuk Grafikler ve Pasta Grafikler: Kategorilerin görsel olarak karşılaştırılmasını sağlayan grafiklerdir.
- 🤝 Çapraz Tablolar (Kontenjans Tabloları): İki veya daha fazla kategorik değişken arasındaki ilişkiyi incelemek için kullanılır.
- 🧮 Ki-Kare Testi: İki kategorik değişken arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemek için kullanılır.
💡 Örnek
Bir e-ticaret sitesinde, müşterilerin satın aldığı ürün kategorileri (giyim, elektronik, kitap, ev eşyası vb.) kategorik veridir. Bu veriler, hangi kategorilerin daha popüler olduğunu belirlemek, müşteri segmentasyonu yapmak ve pazarlama stratejilerini optimize etmek için kullanılabilir.
