📚 İdari Yargılama Hukuku: Kaymakamlık Sınavı Çıkmış Sorular ve Çözümleri
İdari Yargılama Hukuku, Kaymakamlık sınavının en önemli konularından biridir. Bu bölümde, geçmiş sınavlarda çıkmış soruları ve detaylı çözümlerini inceleyerek sınava hazırlığınızı destekleyeceğiz.
📜 Görevli ve Yetkili Mahkeme Tespiti
- ⚖️ Genel Kural: İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) madde 32 uyarınca, görevli mahkeme Danıştay veya idare mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise, dava konusunun bulunduğu yer idare mahkemesidir.
- 📍 İstisnalar: Bazı davalar için özel yetki kuralları öngörülmüştür. Örneğin, taşınmazla ilgili davalarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.
- 📝 Örnek Soru: Bir kamu görevlisinin görevden alınması işlemine karşı açılacak davada görevli ve yetkili mahkeme neresidir?
- Çözüm: Görevden alma işlemi idari bir işlem olduğundan, görevli mahkeme idare mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise, kamu görevlisinin görev yaptığı yer idare mahkemesidir.
✍️ Dava Açma Süreleri
- ⏱️ Genel Süre: İYUK madde 7 uyarınca, dava açma süresi, özel kanunlarda aksi belirtilmedikçe, 60 gündür.
- 🗓️ Sürenin Başlangıcı: Süre, ilgilinin işlemi öğrendiği veya ilan yoluyla duyurulduğu tarihten itibaren başlar.
- ⚠️ Önemli Not: Dava açma süresinin geçirilmesi, davanın reddine neden olabilir.
- 📝 Örnek Soru: Bir belediye encümeni kararının iptali için ne kadar süre içinde dava açılabilir?
- Çözüm: Belediye encümeni kararı idari bir işlem olduğundan, genel dava açma süresi olan 60 gün içinde dava açılması gerekmektedir.
❓ İdari Yargıda İptal ve Tam Yargı Davaları
- 🚫 İptal Davası: İdari işlemlerin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla açılan davadır. Amaç, hukuka aykırı işlemin ortadan kaldırılmasıdır.
- 💰 Tam Yargı Davası: İdari işlem veya eylem nedeniyle uğranılan zararın tazmini amacıyla açılan davadır.
- 🤝 Birlikte Açılabilme: İptal ve tam yargı davaları, aynı idari işlem veya eylemden kaynaklanıyorsa birlikte açılabilir.
- 📝 Örnek Soru: Bir öğrencinin okuldan uzaklaştırılması işlemine karşı hem işlemin iptali hem de uğradığı maddi zararın tazmini için hangi tür davalar açılabilir?
- Çözüm: Öğrenci, okuldan uzaklaştırma işleminin iptali için iptal davası, uğradığı maddi zararın tazmini için ise tam yargı davası açabilir. Bu davalar birlikte de açılabilir.
⚖️ Yürütmenin Durdurulması Kararı
- 🛑 Şartları: İYUK madde 27 uyarınca, yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için, idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması gerekmektedir.
- ⏳ Kararın Etkisi: Yürütmenin durdurulması kararı, idari işlemin uygulanmasını geçici olarak durdurur.
- ⚠️ Önemli Not: Yürütmenin durdurulması kararı, davanın esası hakkında bir karar değildir.
- 📝 Örnek Soru: Bir inşaat ruhsatının iptali işlemine karşı açılan davada yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için hangi şartların sağlanması gerekir?
- Çözüm: İnşaat ruhsatının iptali işleminin açıkça hukuka aykırı olması ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması (örneğin, inşaatın yıkılması) gerekmektedir.
🤝 İdari Yargıda Kanun Yolları
- ⬆️ İstinaf: İdare mahkemesi kararlarına karşı, bölge idare mahkemesine istinaf yoluna başvurulabilir.
- ✔️ Temyiz: Bölge idare mahkemesi kararlarına karşı, Danıştay'a temyiz yoluna başvurulabilir.
- ⏳ Süreler: İstinaf ve temyiz süreleri, kararın tebliğinden itibaren 30 gündür.
- 📝 Örnek Soru: İdare mahkemesinin bir davayı reddetmesi halinde, davacı hangi kanun yoluna başvurabilir?
- Çözüm: Davacı, idare mahkemesi kararına karşı bölge idare mahkemesine istinaf yoluna başvurabilir.
📚 Çıkmış Sınav Soruları ve Detaylı Çözümleri (Örnekler)
Aşağıda, geçmiş Kaymakamlık sınavlarında çıkmış bazı sorular ve detaylı çözümleri yer almaktadır:
Soru 1
Bir belediye tarafından yapılan imar planı değişikliğine karşı açılacak davada aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
a) Dava, imar planı değişikliğinin ilanından itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.
b) Davada görevli mahkeme, dava konusu taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesidir.
c) İmar planı değişikliğinin yürütmesinin durdurulması istenebilir.
d) Dava, sadece imar planı değişikliğinden doğrudan etkilenenler tarafından açılabilir.
e) Dava sonucunda imar planı değişikliği iptal edilebilir.
Çözüm:
Doğru cevap (d) seçeneğidir. İmar planı değişikliklerine karşı açılacak davalarda, sadece doğrudan etkilenenler değil, imar planı değişikliğinden menfaati etkilenen herkes dava açabilir. Diğer seçenekler doğrudur.
Soru 2
Aşağıdakilerden hangisi idari yargılama usulünde
bulunmaz?
a) İdari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar
b) Tam yargı davaları
c) İptal davaları
d) Vergi davaları
e) Ceza davaları
Çözüm:
Doğru cevap (e) seçeneğidir. Ceza davaları, ceza yargılamasının konusudur ve idari yargılamanın kapsamında yer almaz. Diğer seçenekler idari yargılamanın konusunu oluşturur.
🎯 Sınava Hazırlık İpuçları
- 📖 Mevzuatı İyi Öğrenin: İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) ve ilgili diğer mevzuatı dikkatlice inceleyin.
- ❓ Bol Soru Çözün: Geçmiş yıllarda çıkmış soruları çözerek sınav formatına aşina olun.
- 📝 Notlar Alın: Önemli kavramları ve kuralları not alarak tekrar edin.
- 📚 Güncel Kalın: İdari yargılama alanındaki yeni gelişmeleri takip edin.
Başarılar dilerim!
