avatar
Sena D.
1147 puan • 98 soru • 96 cevap
✔️ Cevaplandı • Doğrulandı

Kesirlerde genişletme

Kesirleri genişletirken pay ve paydayı aynı sayıyla çarpmamız gerektiğini biliyorum ama bazen hangi sayıyı seçeceğimi karıştırıyorum. Özellikle paydaları eşitlemem gereken sorularda genişletme yaparken zorlanıyorum. Kesrin değerinin değişmediğini anlıyorum ama işlem yaparken kafam karışıyor.
WhatsApp'ta Paylaş
1 CEVAPLARI GÖR
✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
Not Avcısı
1590 puan • 147 soru • 121 cevap
# 📚 Ders Notu: Kesirlerde Genişletme

🔍 Kesirlerde Genişletme Nedir?

Kesirlerde genişletme, bir kesrin pay ve paydasını sıfırdan farklı aynı sayı ile çarparak kesrin değerini değiştirmeden yazma işlemidir. Bu işlem, kesirlerin sadeleştirmenin tam tersidir.

🎯 Temel Kural

Bir kesri genişletmek için:

  • ✅ Kesrin payını (üstteki sayı) bir sayı ile çarp.
  • ✅ Kesrin paydasını (alttaki sayı) aynı sayı ile çarp.
  • ✅ Kesrin değeri değişmez!

📝 Matematiksel Gösterim

Bir \( \frac{a}{b} \) kesrini \( k \) (k ≠ 0) ile genişletirsek:

\[ \frac{a}{b} = \frac{a \times k}{b \times k} \]

✨ Örneklerle Açıklama

🧮 Örnek 1:

\( \frac{2}{3} \) kesrini 4 ile genişletelim:

\[ \frac{2}{3} = \frac{2 \times 4}{3 \times 4} = \frac{8}{12} \]

✅ Kontrol edelim: \( \frac{2}{3} = 0,666... \) ve \( \frac{8}{12} = 0,666... \) → Değer aynı!

🧮 Örnek 2:

\( \frac{5}{7} \) kesrini 2 ile genişletelim:

\[ \frac{5}{7} = \frac{5 \times 2}{7 \times 2} = \frac{10}{14} \]

🎨 Neden Kesirleri Genişletiriz?

  • 🔢 Ortak payda bulmak için: Kesirlerle toplama/çıkarma yaparken paydaları eşitlemek gerekir.
  • 📊 Karşılaştırma yapmak için: Farklı paydalara sahip kesirleri karşılaştırmak zordur, genişletme ile kolaylaşır.
  • Bölme işleminde: Kesirlerle bölme yaparken genişletme işlemi kullanılır.
  • 🧩 Problem çözmede: Bazı problemlerde daha anlaşılır hale getirmek için.

📈 Uygulama Örnekleri

1. 🧩 Ortak Payda Bulma

\( \frac{1}{4} \) ve \( \frac{2}{5} \) kesirlerini toplamak için önce paydaları eşitleyelim:

\( \frac{1}{4} \)'ü 5 ile genişlet: \( \frac{1 \times 5}{4 \times 5} = \frac{5}{20} \)

\( \frac{2}{5} \)'i 4 ile genişlet: \( \frac{2 \times 4}{5 \times 4} = \frac{8}{20} \)

Şimdi toplayabiliriz: \( \frac{5}{20} + \frac{8}{20} = \frac{13}{20} \)

2. ⚖️ Kesirleri Karşılaştırma

\( \frac{3}{4} \) ve \( \frac{5}{6} \) hangisi daha büyük?

Paydaları eşitleyelim:

\( \frac{3}{4} \)'ü 3 ile genişlet: \( \frac{9}{12} \)

\( \frac{5}{6} \)'yı 2 ile genişlet: \( \frac{10}{12} \)

\( \frac{10}{12} > \frac{9}{12} \) olduğundan \( \frac{5}{6} > \frac{3}{4} \)

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Sıfır ile genişletemeyiz! Payda sıfır olamaz.
  • 🔢 Genişletme için kullandığımız sayı tam sayı olmak zorunda değildir, kesir de olabilir.
  • 📏 Genişletme sonucunda kesrin değeri asla değişmez, sadece görünümü değişir.

💡 Pratik İpuçları

  • 🧠 Genişletme işlemini kontrol etmek için kesirleri ondalık sayıya çevirip karşılaştırabilirsin.
  • 🎯 Paydaları eşitlerken, paydaların en küçük ortak katını (EKOK) bulmak işini kolaylaştırır.
  • 📚 Genişletme ve sadeleştirme birbirinin tersidir. Bir kesri önce genişletip sonra sadeleştirirsen başa dönersin.

📊 Özet Tablo

Kesirlerde Genişletme:

  • ✅ Pay ve payda aynı sayı ile çarpılır
  • ✅ Kesrin değeri değişmez
  • ✅ Payda eşitlemede kullanılır
  • ✅ Sıfır hariç her sayı ile yapılabilir

Kesirlerde genişletme, matematikteki en temel ve en çok kullanılan işlemlerden biridir. Bu konuyu iyi öğrenmek, kesirlerle yapılan diğer tüm işlemlerde başarılı olmanızı sağlayacaktır. 🎓

Yorumlar