🧪 Kimyasal Tepkime Türleri
Kimyasal tepkimeler, maddelerin birbirleriyle etkileşerek yeni maddeler oluşturduğu süreçlerdir. Bu tepkimeler, gerçekleşme şekillerine göre beş ana türe ayrılır.
1. ⚡ Sentez (Birleşme) Tepkimeleri
İki veya daha fazla basit maddenin birleşerek daha karmaşık bir bileşik oluşturduğu tepkimelerdir.
- ✅ Genel formül: A + B → AB
- ✅ Örnek: 2H₂ + O₂ → 2H₂O (Suyun oluşumu)
- ✅ Örnek: C + O₂ → CO₂ (Karbondioksit oluşumu)
2. 🔄 Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri
Bir bileşiğin kendisini oluşturan daha basit maddelere ayrıştığı tepkimelerdir. Sentez tepkimelerinin tam tersidir.
- ✅ Genel formül: AB → A + B
- ✅ Örnek: 2H₂O → 2H₂ + O₂ (Suyun elektrolizi)
- ✅ Örnek: CaCO₃ → CaO + CO₂ (Kireçtaşının ısıtılması)
3. ↔️ Yer Değiştirme Tepkimeleri
Bir elementin bir bileşikteki başka bir elementin yerini aldığı tepkimelerdir. Üç alt türü vardır:
📌 Tek Yer Değiştirme
- ✅ Bir elementin bir bileşikteki başka bir elementle yer değiştirmesi
- ✅ Genel formül: A + BC → AC + B
- ✅ Örnek: Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂ (Çinkonun aside etkisi)
📌 Çift Yer Değiştirme
- ✅ İki bileşiğin iyonlarının karşılıklı yer değiştirmesi
- ✅ Genel formül: AB + CD → AD + CB
- ✅ Örnek: AgNO₃ + NaCl → AgCl + NaNO₃ (Çökelme tepkimesi)
4. 🔥 Yanma Tepkimeleri
Bir maddenin oksijen gazı (O₂) ile tepkimeye girerek genellikle ısı ve ışık açığa çıkardığı tepkimelerdir.
- ✅ Örnek: CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O (Metanın yanması)
- ✅ Örnek: C₂H₅OH + 3O₂ → 2CO₂ + 3H₂O (Etanolün yanması)
5. ⚖️ Nötralleşme Tepkimeleri
Bir asit ile bir bazın tepkimeye girerek tuz ve su oluşturduğu tepkimelerdir.
- ✅ Genel formül: Asit + Baz → Tuz + Su
- ✅ Örnek: HCl + NaOH → NaCl + H₂O
- ✅ Örnek: H₂SO₄ + 2KOH → K₂SO₄ + 2H₂O
🎯 Önemli Notlar
- 📌 Bir kimyasal tepkime birden fazla türe ait özellik gösterebilir
- 📌 Tüm kimyasal tepkimelerde kütle korunur
- 📌 Tepkimelerde atom türleri ve sayıları korunur
- 📌 Kimyasal tepkimelerde enerji değişimi olur (ekzotermik veya endotermik)
