👥 Kişilik Nedir?
Kişilik, hukuk dünyasında haklara ve borçlara sahip olabilen, yani hak ehliyeti bulunan varlıkları ifade eder. Günlük hayatta "kişilik" dediğimizde aklımıza insanlar gelse de, hukukta bu kavram daha geniştir ve ikiye ayrılır.
👤 Gerçek Kişi
Gerçek kişi, insan olan ve hukuk düzeni tarafından haklara ve borçlara sahip olma yetkisi tanınan varlıktır. Yani her bir birey, bir gerçek kişidir.
- ✅ Başlangıcı: Gerçek kişilik, kişinin tam ve sağ olarak doğduğu anda başlar.
- ✅ Sonlanması: Gerçek kişilik, kişinin ölümü veya gaiplik kararı ile sona erer.
- 💡 Önemli Not: Hak ehliyeti, yani hak ve borçlara sahip olabilme yeteneği, her gerçek kişi için tamdır ve eşittir. Ancak, bu hakları kullanma yeteneği (fiil ehliyeti) yaş, akıl sağlığı gibi durumlara göre değişiklik gösterebilir.
🏛️ Tüzel Kişi
Tüzel kişi, belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere kurulmuş, kendisini oluşturan gerçek kişilerden bağımsız olarak hukuk düzeni tarafından hak ve borç sahibi olma yetkisi tanınan soyut varlıklardır.
- ✅ Başlangıcı: Tüzel kişilik, kanunun öngördüğü şekilde kuruluşun tamamlanmasıyla (genellikle tescil ile) başlar.
- ✅ Sonlanması: Tüzel kişilik, kanunda belirtilen nedenlerle (örn., fesih, iflas) tasfiye işlemlerinin tamamlanmasıyla sona erer.
📂 Tüzel Kişilerin Türleri:
- 🏢 Özel Hukuk Tüzel Kişileri: Dernekler, vakıflar, şirketler (Limited, Anonim vb.).
- 🏛️ Kamu Hukuku Tüzel Kişileri: Devlet, il özel idareleri, belediyeler, üniversiteler.
🔄 Gerçek Kişi ile Tüzel Kişi Arasındaki Temel Farklar
- 🎯 Varlık: Gerçek kişi somut bir insandır, tüzel kişi ise hukukun yarattığı soyut bir varlıktır.
- 🎯 Kuruluş: Gerçek kişilik doğumla, tüzel kişilik ise hukuki bir işlemle (kuruluş) başlar.
- 🎯 İrade Beyanı: Gerçek kişi kendi iradesiyle hareket eder. Tüzel kişi ise organları (yönetim kurulu, genel kurul gibi) aracılığıyla irade beyan eder.
- 🎯 Sonlanma: Gerçek kişilik ölümle, tüzel kişilik ise hukuki bir süreç olan tasfiye ile sona erer.
💡 Örnek: Ahmet Bey bir gerçek kişidir. Kendi adına mal varlığına sahip olabilir, sözleşme yapabilir. Ahmet Bey'in ortağı olduğu "Teknoloji Ltd. Şti." ise bir tüzel kişidir. Şirket, Ahmet Bey'den bağımsız olarak kendi adına mal varlığı edinebilir, banka hesabı açabilir ve dava açabilir.
