🌿 Komünite Ekolojisi - 11. Sınıf Biyoloji Ders Notları
Komünite ekolojisi, belirli bir alanda yaşayan ve birbirleriyle etkileşim halinde olan populasyonların oluşturduğu toplulukları inceler. Bu ders notunda komünite ekolojisinin temel kavramlarını öğreneceğiz.
📊 Komünitenin Yapısını Etkileyen Faktörler
- Tür çeşitliliği: Bir komünitedeki tür sayısı ve bu türlerin bolluğu
- Türlerin dağılımı: Türlerin komünite içindeki yayılış şekilleri
- Baskın türler: Komünite yapısını en çok etkileyen türler
🔄 Türler Arası Etkileşimler
🤝 Yararlı Etkileşimler
- Mutualizm (+,+): İki türün de yarar gördüğü ilişki (Örnek: Likenler)
- Kommensalizm (+,0): Bir tür yarar görürken diğerinin etkilenmediği ilişki
⚔️ Zararlı Etkileşimler
- Rekabet (-,-): Aynı kaynaklar için mücadele
- Avcılık (+, -): Av-avcı ilişkisi
- Parazitlik (+, -): Bir türün diğerinden beslenmesi
📈 Ekolojik Başarı
Bir türün ekolojik başarısı, bulunduğu ortamda hayatta kalma ve üreme yeteneğiyle ölçülür. Bu başarıyı etkileyen faktörler:
- Üreme stratejileri
- Rekabet gücü
- Çevresel değişimlere uyum yeteneği
🌍 Ekolojik Niş
Bir türün komünite içindeki rolü ve işlevini ifade eder. İki temel kavram:
- Temel niş: Türün fizyolojik olarak yaşayabileceği tüm koşullar
- Gerçekleşen niş: Rekabet nedeniyle türün gerçekte yaşadığı koşullar
🔬 Gause Prensibi (Rekabetin Dışlama İlkesi)
Aynı ekolojik nişe sahip iki tür, aynı komünitede sürekli olarak bir arada bulunamaz. Bu prensip, rekabetin tür dağılımı üzerindeki etkisini açıklar.
📊 Komünite Çeşitliliğini Ölçme
Komünite çeşitliliği iki bileşenden oluşur:
- Tür zenginliği: Komünitedeki toplam tür sayısı
- Türlerin göreceli bolluğu: Türlerin komünite içindeki oransal dağılımı
✅ Önemli Noktalar
- Komüniteler dinamik yapılardır ve zamanla değişir
- Türler arası etkileşimler komünite yapısını belirler
- Biyolojik çeşitlilik, komünitelerin sağlığının göstergesidir
- Ekolojik niş kavramı, türlerin bir arada nasıl yaşadığını açıklar
