🎭 Fiil Çatısı Nedir?
Fiil çatısı, fiilin özne ve nesne ile olan ilişkisini gösteren dilbilgisi özelliğidir. Fiiller, özne ve nesneye göre farklı şekillerde çatılanabilir. KPSS'de fiil çatısı sorularını doğru çözmek için öncelikle çatı türlerini ve özelliklerini iyi anlamak gerekir.
- 🎯 Etken Fiil: İşin özne tarafından yapıldığı fiillerdir. Özne gerçektir ve işi yapan bellidir.
- 🎯 Edilgen Fiil: İşin özne tarafından değil, başkası tarafından yapıldığı fiillerdir. Özne sözde öznedir. "-l, -n" ekleri kullanılır.
- 🎯 Dönüşlü Fiil: İşin özne tarafından yapıldığı ve yapılan işten öznenin etkilendiği fiillerdir. "-l, -n" ekleri kullanılır.
- 🎯 İşteş Fiil: İşin karşılıklı veya birlikte yapıldığı fiillerdir. "-ş" eki kullanılır.
- 🎯 Geçişli Fiil: Nesne alabilen fiillerdir. Neyi, kimi sorularına cevap verir.
- 🎯 Geçişsiz Fiil: Nesne alamayan fiillerdir. Neyi, kimi sorularına cevap vermez.
- 🎯 Oldurgan Fiil: Geçişsizken geçişli hale getirilen fiillerdir. "-r, -t, -tır" ekleri kullanılır.
- 🎯 Ettirgen Fiil: Geçişliyken geçişlilik derecesi artırılan fiillerdir. "-r, -t, -tır" ekleri kullanılır.
🕵️♀️ Soru Çözüm Teknikleri
KPSS'de fiil çatısı sorularını çözerken aşağıdaki teknikleri kullanarak doğru cevaba ulaşma olasılığınızı artırabilirsiniz:
🔎 Çatı Eklerini İnceleyin
- 🍎 Fiilde "-l, -n" ekleri varsa edilgen veya dönüşlü olma ihtimali yüksektir. Cümlenin anlamına bakarak hangisi olduğuna karar verin.
- 🍎 Fiilde "-ş" eki varsa işteş olma ihtimali yüksektir. İşin karşılıklı mı yoksa birlikte mi yapıldığına dikkat edin.
- 🍎 Fiilde "-r, -t, -tır" ekleri varsa oldurgan veya ettirgen olma ihtimali yüksektir. Fiilin kök halinin geçişli mi geçişsiz mi olduğuna bakın.
🔎 Özne ve Nesne İlişkisini Anlayın
- 🍎 Fiilin öznesi gerçek mi, sözde mi? Eğer özne işi yapıyorsa etken veya dönüşlüdür. Başkası tarafından yapılıyorsa edilgendir.
- 🍎 Fiil nesne alabiliyor mu? Alabiliyorsa geçişlidir, alamıyorsa geçişsizdir.
🔎 Cümledeki Anlamı Değerlendirin
- 🍎 Fiilin anlamı, çatı türünü belirlemede önemlidir. Örneğin, "giyindi" fiili dönüşlüdür çünkü giyme eyleminden etkilenen öznenin kendisidir.
- 🍎 Cümledeki diğer kelimelerle fiilin anlam ilişkisini kurarak doğru çatı türünü belirleyebilirsiniz.
🔎 Şıkları Eleme Yöntemini Kullanın
- 🍎 Bildiğiniz çatı türlerini tespit ederek şıkları eleyin. Örneğin, cümlenin edilgen olmadığını biliyorsanız, edilgen fiil içeren şıkları eleyebilirsiniz.
- 🍎 Kalan şıklar arasında, cümlenin anlamına en uygun olanı seçin.
📝 Örnek Soru ve Çözümü
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil çatısı bakımından farklıdır?
A) Çocuklar bahçede oynuyorlardı.
B) Yemekler güzelce yenildi.
C) Elbiseler dolaba yerleştirildi.
D) Sınav sonuçları açıklandı.
E) Yaralar sarıldı.
Çözüm:
* A şıkkında "oynuyorlardı" fiili etkendir.
* B, C, D ve E şıklarında ise fiiller edilgendir.
Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.
📚 Ek Öneriler
* Fiil çatısı konusunu pekiştirmek için bol bol soru çözün.
* Farklı kaynaklardan konu anlatımlarını okuyarak bilgi eksiklerinizi giderin.
* Çözemediğiniz soruları mutlaka bir bilene danışın.
* KPSS denemelerinde çıkan fiil çatısı sorularını dikkatlice inceleyin.
Başarılar dilerim!
