📝 KPSS İsim (Ad) Nedir?
İsim (ad), varlıkları, kavramları, duyguları, durumları ve olayları karşılayan sözcüklerdir. Cümlede özne, nesne, tümleç gibi görevlerde bulunabilirler. İsimler, dilin temel yapı taşlarından biridir ve anlamlı bir iletişim için vazgeçilmezdir.
📚 İsim Çeşitleri
İsimler, çeşitli özelliklerine göre farklı kategorilere ayrılırlar. Bu kategoriler, isimlerin anlamlarını ve kullanımlarını daha iyi anlamamıza yardımcı olur.
🌍 Anlamlarına Göre İsimler
*
- 👤 Özel İsim: Tek olan, benzeri bulunmayan varlıkları karşılayan isimlerdir. Kişi adları, şehir adları, ülke adları, kurum adları, marka adları özel isimlere örnektir. Örneğin: Ayşe, Ankara, Türkiye, Türk Dil Kurumu, Mercedes.
- 🌳 Cins İsim (Tür Adı): Aynı türden olan varlıkları karşılayan isimlerdir. Ortak özellikleri olan varlıkları ifade ederler. Örneğin: ağaç, kitap, kalem, masa, kuş.
- 👥 Topluluk İsmi: Birden fazla varlığın bir araya gelmesiyle oluşan toplulukları ifade eden isimlerdir. Tekil gibi görünseler de aslında çoğul anlam taşırlar. Örneğin: ordu, millet, sürü, deste, demet.
🧱 Varlıkların Oluşuna Göre İsimler
*
- 👁️ Somut İsim: Beş duyu organımızla algılayabildiğimiz varlıkları karşılayan isimlerdir. Gözle görülebilen, elle dokunulabilen, kokusu alınabilen, tadı bilinen veya sesi duyulabilen varlıklar somuttur. Örneğin: masa, sandalye, çiçek, su, rüzgar.
- 🧠 Soyut İsim: Beş duyu organımızla algılayamadığımız, varlığını akıl yoluyla veya hislerimizle bildiğimiz kavramları karşılayan isimlerdir. Örneğin: sevgi, nefret, mutluluk, üzüntü, adalet.
🔢 Sayılarına Göre İsimler
*
- 📍 Tekil İsim: Bir tane varlığı ifade eden isimlerdir. Örneğin: kitap, öğrenci, ev.
- 👯 Çoğul İsim: Birden fazla varlığı ifade eden isimlerdir. İsimlere "-ler, -lar" çoğul eki getirilerek oluşturulur. Örneğin: kitaplar, öğrenciler, evler.
- 💫 Topluluk İsmi: Biçim olarak tekil olmasına rağmen anlam olarak birden çok varlığı ifade eden isimlerdir. Örneğin: orman, ordu, aile.
✍️ İsim Tamlamaları
İki veya daha fazla ismin bir araya gelerek oluşturduğu kelime grubuna isim tamlaması denir. İsim tamlamaları, bir ismin başka bir isimle anlamca tamamlanmasıyla oluşur.
📌 İsim Tamlaması Çeşitleri
*
- 🔗 Belirtili İsim Tamlaması: Hem tamlayan hem de tamlanan ek alır. Tamlayan "-ın, -in, -un, -ün" eklerinden birini, tamlanan ise "-ı, -i, -u, -ü" eklerinden birini alır. Örneğin: okulun bahçesi, arabanın tekerleği, evin kapısı.
- ⛓️ Belirtisiz İsim Tamlaması: Sadece tamlanan ek alır. Tamlayan ek almaz. Örneğin: okul bahçesi, araba tekerleği, ev kapısı.
- 💎 Zincirleme İsim Tamlaması: İkiden fazla ismin bir araya gelerek oluşturduğu isim tamlamasıdır. Zincirleme isim tamlamalarında, tamlayan veya tamlanan kendi içinde bir isim tamlaması olabilir. Örneğin: okul bahçesinin kapısı, araba tekerleğinin markası.
- ⚙️ Takısız İsim Tamlaması: Tamlayan ve tamlanan herhangi bir ek almaz. Genellikle tamlayan, tamlananın neyden yapıldığını veya neye benzediğini belirtir. Örneğin: demir kapı, altın yüzük, ipek mendil.
💡 Örnek Cümleler
*
- 🍎 Elma ağacından düştü. (Cins isim, tekil isim)
- 🇹🇷 Türkiye, güzel bir ülkedir. (Özel isim, tekil isim)
- 🌳 Orman yangını çıktı. (Topluluk ismi, tekil isim)
- ❤️ Sevgi, dünyayı güzelleştirir. (Soyut isim, tekil isim)
- 🧱 Taş, sert bir maddedir. (Somut isim, tekil isim)
- 📚 Kitaplar, bilgi kaynağıdır. (Cins isim, çoğul isim)
