🇹🇷 Kurtuluş Savaşı Cepheleri ve Komutanları: Vatanın Kalbinin Attığı Hatlar
Milli Mücadele, Anadolu'nun dört bir yanında farklı düşman kuvvetlerine karşı verilen, birbirini tamamlayan bir dizi cephe savaşından oluşuyordu. Her cephe, kendine özgü stratejisi, zorlukları ve kahramanlarıyla Türk milletinin bağımsızlık azminin bir parçası oldu. Bu yazıda, Kurtuluş Savaşı'nın ana cephelerini ve bu cephelerde tarih yazan komutanlarımızı hatırlayacağız.
⚔️ Batı Cephesi: Yunan İlerleyişine Direnç ve Büyük Taarruz
İşgalci Yunan kuvvetlerine karşı kurulan en kritik cephedir. Savaşın başlangıcında Kuvayımilliye birlikleri ile savunma yapılırken, düzenli ordunun kurulmasıyla birlikte mücadele profesyonel bir kimliğe büründü.
- 🎖️ Başkomutan & Cephe Komutanı: Mustafa Kemal Atatürk (Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz sırasında Başkomutan olarak).
- 🎖️ Cephe Komutanları: İsmet Paşa (İnönü) (Birinci ve İkinci İnönü Muharebeleri) ve daha sonra Fevzi Paşa (Çakmak).
- 📍 Önemli Muharebeler: I. ve II. İnönü Savaşları, Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, Sakarya Meydan Muharebesi (22 gün 22 gece süren Türk savunması) ve nihayet 26 Ağustos 1922'de başlayan Büyük Taarruz.
- 🏆 Sonuç: Yunan ordusunun kesin mağlubiyeti ve 9 Eylül 1922'de İzmir'in kurtuluşu.
❄️ Doğu Cephesi: Ermeni Taarruzunun Püskürtülmesi
Osmanlı'nın doğu vilayetlerinde kurulan Ermeni devleti (Taşnak) hedef alınarak açılan cephedir. Misak-ı Milli sınırlarını doğuda güvence altına almayı amaçlamıştır.
- 🎖️ Cephe Komutanı: Kâzım Karabekir Paşa (15. Kolordu Komutanı olarak).
- 📍 Önemli Gelişme: Karabekir Paşa'nın komutasındaki Türk ordusu, 28 Eylül - 2 Aralık 1920 tarihleri arasında yaptığı taarruzla Ermeni kuvvetlerini mağlup etti.
- 📜 Sonuç: 2 Aralık 1920'de Gümrü Antlaşması imzalandı. TBMM'nin uluslararası alanda imzaladığı ilk siyasi antlaşma olması bakımından büyük önem taşır.
🏜️ Güney Cephesi: Halk Direnişinin Zaferi
Fransız ve Ermeni işbirlikçi kuvvetlerine karşı, büyük ölçüde Kuvayımilliye birlikleri ve yerel halkın direnişiyle savunulan cephedir. Düzenli ordu bu cepheye doğrudan sevk edilmemiş, ancak lojistik ve komuta desteği sağlanmıştır.
- 🎖️ Yerel Komutanlar & Kahramanlar:
- Şahin Bey - Antep savunmasının simge ismi. "Düşman arabaları cesedimi çiğnemeden Antep'e giremez!" sözüyle hafızalara kazındı.
- Sütçü İmam - Maraş savunmasının önderlerinden.
- Kılıç Ali, Yörük Selim gisyimli milis komutanları da bölgede öne çıkan isimlerdir.
- 📍 Önemli Direnişler: Maraş, Antep, Urfa'nın kahramanca savunulması. Bu şehirlere daha sonra "Kahraman", "Gazi" ve "Şanlı" unvanları verilmiştir.
- 🤝 Sonuç: Fransızlar, TBMM ile 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşması ile bölgeden çekilmeyi kabul etti. Bu, bir İtilaf Devleti'nin TBMM'yi resmen tanıması anlamına geliyordu.
💡 Neden Bu Kadar Önemli?
Kurtuluş Savaşı cepheleri, tek bir merkezden yönetilen ancak farklı koşullarda savaşan bir bütünün parçalarıydı. Doğu ve Güney cephelerinin güvence altına alınması, Batı Cephesi'ndeki asıl düşmana tüm güçle konsantre olmayı mümkün kıldı. Komutanlarımız, hem askeri deha hem de teşkilatçılıklarıyla, sınırlı imkanlarla "topyekûn" bir milletin direnişini zafere taşıdı.
Sonuç olarak, bu cepheler ve komutanları, sadece bir askeri harekâtın değil, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı siyasi ve diplomatik bir sürecin de kahramanlarıdır. Her biri, milli iradenin ve bağımsızlık aşkının birer abide şahsiyeti olarak tarihteki yerini almıştır.
