💡 Mantık 'İse' Bağlacı Örnekleri: Ders Notu
Mantıkta 'İse' bağlacı (→), iki önerme arasındaki ilişkiyi ifade eder. Bu ilişki, ilk önermenin doğru olması durumunda ikinci önermenin de doğru olmasını bekler. Ancak, ilk önerme yanlışsa, sonuç her zaman doğrudur. Bu durum, ilk bakışta kafa karıştırıcı olabilir, bu yüzden örneklerle açıklayalım.
📚 'İse' Bağlacının Doğruluk Tablosu
'İse' bağlacının nasıl çalıştığını anlamak için doğruluk tablosuna göz atalım:
- ✅ P Doğru, Q Doğru: P → Q Doğru
- ❌ P Doğru, Q Yanlış: P → Q Yanlış
- ✅ P Yanlış, Q Doğru: P → Q Doğru
- ✅ P Yanlış, Q Yanlış: P → Q Doğru
📌 Örnek 1: Basit Bir Koşul
Önerme P: Yağmur yağıyor.
Önerme Q: Yerler ıslak.
P → Q: Eğer yağmur yağıyorsa, yerler ıslaktır.
- 🌧️ Yağmur yağıyor ve yerler ıslak (Doğru → Doğru): Bu durum doğrudur.
- ☀️ Yağmur yağıyor ama yerler ıslak değil (Doğru → Yanlış): Bu durum yanlıştır. Çünkü yağmur yağıyorsa, yerlerin ıslak olması beklenir.
- ☀️ Yağmur yağmıyor ve yerler ıslak (Yanlış → Doğru): Bu durum doğrudur. Belki birisi hortumla yıkamıştır.
- ☀️ Yağmur yağmıyor ve yerler ıslak değil (Yanlış → Yanlış): Bu durum doğrudur. Yağmur yağmadığı için yerlerin ıslak olmaması normaldir.
📌 Örnek 2: Daha Karmaşık Bir Durum
Önerme P: Sınavdan yüksek not alırsam.
Önerme Q: Ailemin istediği oyuncak arabayı alacağım.
P → Q: Eğer sınavdan yüksek not alırsam, ailemin istediği oyuncak arabayı alacağım.
- 💯 Sınavdan yüksek not aldım ve oyuncak arabayı aldım (Doğru → Doğru): Sözümü tuttum, her şey yolunda.
- 😭 Sınavdan yüksek not aldım ama oyuncak arabayı almadım (Doğru → Yanlış): Ailem sözünü tutmadı. Bu durum yanlıştır.
- 😩 Sınavdan yüksek not almadım ve oyuncak arabayı aldım (Yanlış → Doğru): Belki ailem sürpriz yaptı veya başka bir nedenden dolayı arabayı aldım. Mantıksal olarak doğrudur.
- 😔 Sınavdan yüksek not almadım ve oyuncak arabayı almadım (Yanlış → Yanlış): Sınavdan yüksek not almadığım için oyuncak araba almadım. Mantıksal olarak doğrudur.
📌 Örnek 3: Garip Bir Durum
Önerme P: Ay yeşildir.
Önerme Q: Bugün salıdır.
P → Q: Eğer Ay yeşil ise, bugün salıdır.
- 🟢 Ay yeşil ve bugün salı (Yanlış → Doğru): Garip ama mantıksal olarak doğrudur.
- 🟢 Ay yeşil ve bugün salı değil (Yanlış → Yanlış): Daha da garip ama mantıksal olarak yine doğrudur.
Bu örnekler, 'İse' bağlacının ilk önermenin yanlış olduğu durumlarda nasıl davrandığını göstermektedir. Mantıkta bu durum, ilk bakışta sezgisel gelmese de, tutarlı bir sistemin parçasıdır.
🔑 Önemli Not
'İse' bağlacını anlamak, mantıksal çıkarımlar yaparken ve argümanları değerlendirirken önemlidir. Unutmayın, 'İse' bağlacı sadece ilk önermenin doğru olduğu ve ikinci önermenin yanlış olduğu durumda yanlıştır. Diğer tüm durumlarda doğrudur.
