ortalama hız vektörel mi formülü

Question

Ortalama hız, vektörel bir büyüklüktür, yani sadece ne kadar yol aldığını değil, hangi yönde hareket ettiğini de hesaba katar. Formülü, toplam yer değiştirmenin geçen toplam zamana bölünmesiyle bulunur. Bu nedenle, başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki en kısa doğruyu temel alır, kat edilen toplam yolu değil.

Answer 1

🚀 Ortalama Hız Vektörel mi?

Ortalama hız, bir cismin belirli bir zaman aralığındaki yer değiştirme miktarının, bu zaman aralığına oranıdır. Bu tanım, ortalama hızın hem büyüklüğünü hem de yönünü içerdiğini açıkça gösterir. Bu nedenle, ortalama hız vektörel bir büyüklüktür.

🧭 Vektörel ve Skaler Büyüklükler Arasındaki Fark

Fizikte büyüklükler, vektörel ve skaler olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Aralarındaki temel fark, vektörel büyüklüklerin yön bilgisini içermesi, skaler büyüklüklerin ise sadece bir sayısal değere sahip olmasıdır.

• 📏 Skaler Büyüklükler: Sadece bir sayı ve birim ile ifade edilirler. Örneğin, sıcaklık (25°C), kütle (5 kg) veya zaman (10 saniye) gibi.
• ➡️ Vektörel Büyüklükler: Hem bir sayısal değer (büyüklük) hem de bir yön ile ifade edilirler. Örneğin, hız (20 m/s doğuya), kuvvet (10 N yukarı) veya yer değiştirme (5 metre kuzeye) gibi.

📝 Ortalama Hızın Formülü

Ortalama hız (v_ort), aşağıdaki formülle hesaplanır:

v_ort = Δx / Δt

Burada:

• Δx: Yer değiştirme vektörü (son konum - ilk konum)
• Δt: Geçen zaman aralığı

Bu formülde yer değiştirme (Δx) bir vektör olduğu için, ortalama hız (v_ort) de otomatik olarak bir vektör olur.

📍 Ortalama Hızın Yönü

Ortalama hızın yönü, yer değiştirme vektörünün yönü ile aynıdır. Yani, cisim hangi yönde yer değiştiriyorsa, ortalama hızı da o yöndedir.

📊 Örnek Problem

Bir araç, 10 saniyede kuzeye doğru 50 metre yer değiştiriyor. Bu aracın ortalama hızı nedir?

Çözüm:

Δx = 50 metre (kuzeye)

Δt = 10 saniye

v_ort = Δx / Δt = (50 metre kuzeye) / 10 saniye = 5 m/s (kuzeye)

Sonuç: Aracın ortalama hızı 5 m/s kuzey yönündedir.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• 🐢 Ortalama Sürat ile Karıştırmayın: Ortalama sürat, alınan toplam yolun geçen toplam zamana oranıdır ve skaler bir büyüklüktür. Ortalama hız ise yer değiştirme ile ilgilidir ve vektöreldir.
• 🔄 Yön Değişimleri: Eğer cisim hareket ederken yön değiştirirse, ortalama hız hesaplanırken bu yön değişimleri yer değiştirme vektöründe dikkate alınmalıdır.