Özkütle, bir maddenin birim hacmindeki kütlesidir ve maddelerin ayırt edici özelliklerinden biridir. Genellikle "d" veya "ρ" (rho) sembolü ile gösterilir. Özkütle formülü şöyledir:
d = m / V
Burada:
Bir taşın kütlesi 150 gram ve hacmi 50 cm³ ise, taşın özkütlesi nedir?
Çözüm:
d = m / V = 150 g / 50 cm³ = 3 g/cm³
Taşın özkütlesi 3 g/cm³'tür.
Bir şişenin içine 200 mL su koyuluyor ve suyun kütlesi 200 gram olarak ölçülüyor. Suyun özkütlesi nedir?
Çözüm:
1 mL = 1 cm³ olduğundan, suyun hacmi 200 cm³'tür.
d = m / V = 200 g / 200 cm³ = 1 g/cm³
Suyun özkütlesi 1 g/cm³'tür.
Düzensiz şekilli bir metal parçasının kütlesi 450 gramdır. Bu parçayı bir dereceli silindire batırdığımızda su seviyesi 150 mL'den 200 mL'ye yükseliyor. Metalin özkütlesi nedir?
Çözüm:
Metal parçası batırıldığında su seviyesindeki artış, metalin hacmini verir.
V = 200 mL - 150 mL = 50 mL = 50 cm³
d = m / V = 450 g / 50 cm³ = 9 g/cm³
Metalin özkütlesi 9 g/cm³'tür.
20°C'deki 500 gram alkolün hacmi 633 cm³'tür. Alkolün özkütlesini hesaplayınız.
Çözüm:
d = m / V = 500 g / 633 cm³ ≈ 0.79 g/cm³
Alkolün özkütlesi yaklaşık olarak 0.79 g/cm³'tür.
İçi dolu bir tahta bloğun boyutları 10 cm x 5 cm x 2 cm ve kütlesi 80 gramdır. Tahtanın özkütlesi nedir?
Çözüm:
Bloğun hacmi: V = 10 cm x 5 cm x 2 cm = 100 cm³
d = m / V = 80 g / 100 cm³ = 0.8 g/cm³
Tahtanın özkütlesi 0.8 g/cm³'tür.