Rüzgar, atmosferdeki basınç farklarından dolayı oluşan yatay hava hareketidir. Ancak rüzgarın yönü, sadece basınç farkıyla değil, çeşitli faktörlerin etkisiyle belirlenir. Bu faktörler, rüzgarın hangi yöne eseceğini, hızını ve şiddetini doğrudan etkiler.
Basınç farkı, rüzgarın temel nedenidir. Hava, yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hareket eder. Bu hareketi tetikleyen kuvvete basınç gradyanı kuvveti denir. Basınç farkı ne kadar büyükse, rüzgar da o kadar hızlı eser.
Dünya'nın dönüşü, rüzgarların yönünü saptırır. Bu sapmaya Coriolis etkisi denir. Kuzey Yarımküre'de rüzgarlar sağa, Güney Yarımküre'de ise sola doğru sapar. Coriolis etkisi, ekvatorda en az, kutuplarda ise en fazladır. Bu nedenle, büyük ölçekli rüzgarların (örneğin, alize rüzgarları ve batı rüzgarları) yönü üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Dağlar, vadiler ve diğer yeryüzü şekilleri, rüzgarın yönünü ve hızını etkileyebilir. Dağlar, rüzgarın önünde bir engel oluşturarak rüzgarın yönünü değiştirebilir veya hızını artırabilir. Vadiler ise rüzgarların belirli bir yönde yoğunlaşmasına neden olabilir.
Güneş ışınlarının yeryüzünü farklı şekillerde ısıtması, termal basınç merkezlerinin oluşmasına neden olur. Kara ve denizlerin farklı ısınma özellikleri, gündüz ve gece boyunca rüzgar yönünde değişikliklere yol açabilir. Örneğin, deniz meltemleri gündüzleri denizden karaya, kara meltemleri ise geceleri karadan denize doğru eser.
Yeryüzü ile temas eden hava kütleleri, yüzeydeki engeller nedeniyle sürtünmeye maruz kalır. Bu sürtünme, rüzgarın hızını azaltır ve yönünü değiştirebilir. Ormanlar, binalar ve diğer yapılar, rüzgarın hızını azaltarak yönünü etkileyebilir.
Bu faktörlerin bir araya gelmesiyle, rüzgarın yönü sürekli olarak değişebilir ve karmaşık hava olaylarına neden olabilir. Rüzgarın yönünü anlamak, hava tahminleri yapmak ve çeşitli mühendislik projelerini tasarlamak için önemlidir.
