📜 Tarih Biliminin Yöntemi
Tarih, geçmişte yaşanmış olayları sistematik bir yöntemle inceleyerek, neden-sonuç ilişkileri içinde ve belgelere dayanarak açıklamaya çalışan bir bilim dalıdır. Bu yöntem, olayların doğru ve güvenilir bir şekilde anlaşılmasını sağlamak için belirli aşamalardan oluşur.
🔍 Tarihsel Araştırma Sürecinin Aşamaları
- 📚 Kaynak Arama (Tarama): İncelenecek konuyla ilgili tüm kaynaklar (yazılı, sözlü, görsel) belirlenir.
- ✅ Tasnif (Sınıflandırma): Toplanan kaynaklar; yazılı, sözlü, görsel gibi türlerine veya birincil/ikincil kaynak olmalarına göre sınıflandırılır.
- 🔎 Tenkit (Eleştiri): Kaynakların güvenilirliği hem iç hem de dış eleştiri yöntemleriyle sorgulanır.
- 🧩 Tahlil (Analiz) ve Terkip (Sentez): Eleştirilen bilgiler analiz edilir, birbiriyle ilişkilendirilir ve anlamlı bir bütün haline getirilerek yorumlanır.
💎 Kaynak Türleri
- 🪨 Birincil Kaynaklar: Olayın çağdaşı olan, o dönemden kalan kaynaklardır. (Örn: Arkeolojik buluntular, gazeteler, resmi belgeler, günlükler)
- 📖 İkincil Kaynaklar: Olaydan sonra, birincil kaynaklardan yararlanılarak hazırlanan eserlerdir. (Örn: Araştırma kitapları, makaleler, ansiklopediler)
⚖️ Eleştiri Aşamaları
- 🔬 Dış Eleştiri (Kaynak Kritiği): Kaynağın gerçek olup olmadığı, kime ait olduğu, nerede ve ne zaman yazıldığı incelenir. Belgenin dış görünüşüne yöneliktir.
- 🧠 İç Eleştiri (Metin Kritiği): Kaynağın içeriği analiz edilir. Bilgilerin doğruluğu, yazarın tarafsızlığı, olayı anlatma amacı sorgulanır. Belgenin içeriğine yöneliktir.
🎯 Önemli Not: Tarihçi, olayları kendi değer yargılarıyla değil, olgulara ve belgelere dayanarak, objektif (tarafsız) bir şekilde açıklamaya çalışır. Tarihin yöntemi, "neden" ve "nasıl" sorularına yanıt arayarak geçmişi anlamlandırmamızı sağlar.
