Uşi Antlaşması nedir

Question

Uşi Antlaşması'nı araştırıyorum ama neden İsviçre'de imzalandığını ve Trablusgarp'ı neden kaybettiğimizi tam anlayamadım. Ayrıca antlaşmanın Ege Adaları ile ilgili maddeleri kafamı karıştırıyor, çünkü geçici olarak verilen adalar sonradan neden geri alınamamış?

Answer 1

# 📜 Uşi Antlaşması: Trablusgarp Savaşı’nı Bitiren ve İmparatorluğun Sonunu Haber Veren Anlaşma

🌍 Tarihsel Arka Plan: Osmanlı-İtalya Çatışması

1911 yılında, İtalya Krallığı, Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki son toprağı olan Trablusgarp (bugünkü Libya)’ı işgal etti. Bu hamle, İtalya’nın sömürgecilik yarışına geç katılma isteği ve “Roma İmparatorluğu’nu canlandırma” hayaliyle motive olmuştu. Osmanlı Devleti ise bölgeye denizden yardım gönderemiyor, ancak Mustafa Kemal (Atatürk), Enver Paşa gibi subayların önderliğinde yerel halkı örgütleyerek direnişi sürdürüyordu.

⚔️ Savaşın Seyri ve Diplomatik Baskı

İtalya, çatışmayı genişleterek On İki Ada’yı işgal etti ve Çanakkale’ye denizden saldırı düzenledi. Bu sırada Osmanlı Devleti, Balkan Savaşları’nın başlaması tehdidiyle karşı karşıya kaldı. İki cephede savaşacak gücü olmayan Osmanlı, diplomatik çözüm arayışına girdi.

✍️ Antlaşmanın İmzalanması ve Maddeleri

Antlaşma, 18 Ekim 1912 tarihinde İsviçre’nin Ouchy (Uşi) kentinde imzalandı. Başlıca maddeleri şunlardı:

• 🏜️ Osmanlı Devleti, Trablusgarp ve Bingazi’yi İtalya’ya bırakacak.
• 🏝️ On İki Ada, geçici olarak İtalya’ya bırakılacak; Balkan Savaşları sonunda Osmanlı’ya geri verilecek (ancak hiçbir zaman geri verilmedi).
• 🕌 Bölgedeki Müslüman halkın dini lideri (halife) olarak Osmanlı padişahı kalacak; bu da İtalya’nın bölgedeki dini haklara saygı göstereceği anlamına geliyordu.
• 🤝 İtalya, kapitülasyonların kaldırılması konusunda Osmanlı’ya destek verecek.

📉 Antlaşmanın Sonuçları ve Tarihsel Önemi

Uşi Antlaşması, Osmanlı tarihinde bir dönüm noktasıdır:

• 🔥 Osmanlı Devleti, Afrika kıtasındaki son toprağını kaybetti.
• ⚠️ “Geçici” olarak bırakılan On İki Ada, Balkan Savaşları’nın hemen ardından patlak veren I. Dünya Savaşı nedeniyle geri alınamadı ve İtalya’da kaldı.
• ⚡ Antlaşma, Osmanlı’nın ne kadar zayıfladığını gösterdi ve Balkan devletlerini cesaretlendirerek Balkan Savaşları’nın hemen başlamasına zemin hazırladı.
• 🎯 Mustafa Kemal gibi subaylar, bu savaşta ilk kez gerilla taktikleri deneyimledi ve askeri birikimlerini artırdı.

💡 Neden Hatırlamalıyız?

Uşi Antlaşması, bir devrin sonunu simgeleyen ve emperyalist güçler karşısında diplomasinin sınırlarını gösteren bir belgedir. Aynı zamanda, millî mücadelenin gelecekteki önderlerinin ilk sahnesi olması açısından da Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihsel hafızasında özel bir yere sahiptir.

Not: Antlaşmanın adı, imzalandığı yerin Fransızca “Ouchy” okunuşunun Türkçede “Uşi” olarak yerleşmesiyle gelmiştir.