Reşat Nuri Güntekin'in Türk edebiyatının en önemli toplumsal romanlarından biri olan Yaprak Dökümü, değişen değerler karşısında çözülen bir ailenin trajedisini anlatır. Bu çöküşün merkezinde, ailenin reisi Ali Rıza Bey karakteri durur. Onun kişiliği, mücadelesi ve nihai yenilgisi, sadece bireysel bir trajedi değil, bir neslin ve değerler sisteminin çöküşünün de sembolüdür.
Ali Rıza Bey, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş döneminde yetişmiş, namus, aile birliği, dürüstlük ve çalışkanlık gibi geleneksel değerlere sıkı sıkıya bağlı bir karakterdir. Bu değerler onun için bir yaşam rehberi, hatta varoluş sebebidir.
Toplumdaki statüsü ve "Bey" unvanı, onun için önemli bir kimlik unsurudur. Bu unvan, sadece bir hitap şekli değil, saygınlık, sorumluluk ve belirli bir sosyal sınıfa mensubiyetin göstergesidir. Bu statüyü kaybetme korkusu, birçok kararını etkiler.
Mesleğinde (memuriyetinde) dürüst ve prensip sahibidir. Rüşvet, kayırma gibi "modern" yöntemleri reddeder. Onun için alın teriyle kazanmak, kısa yoldan zengin olmaktan daha değerlidir. Bu tutumu, değişen dünyada dezavantaja dönüşecektir.
Ali Rıza Bey'in en büyük trajedisi, hızla değişen toplumsal ve ekonomik koşullara ayak uyduramamasıdır. Çocuklarının benimsediği batılı yaşam tarzı, lüks tutkusu ve hızlı para kazanma isteği onun anlayışının tamamen dışındadır.
Geleneksel "baba otoritesi" zamanla erir. Çocukları üzerindeki sözü geçmez olur, saygı görmez. Bu durum onu derinden yaralar, çünkü ailesini bir arada tutmak en kutsal görevidir. Ailenin dağılması, onun dünyasının da dağılması demektir.
Roman boyunca Ali Rıza Bey'in maddi sıkıntıları artar, borçlar büyür. Ancak asıl yıkım manevi çöküştür. Dürüstlüğünün cezalandırıldığını, değerlerinin hiçe sayıldığını görmek, onu maddi yoksulluktan daha çok yıpratır.
Ali Rıza Bey, Reşat Nuri Güntekin'in en başarılı karakterlerinden biridir. O, kaybolan bir dünyanın, çöken değerlerin ve yenilgiye uğramış onurun sembolüdür. Trajedisi, sadece kişisel başarısızlıktan değil, içine doğduğu ve inandığı düzenin tarih sahnesinden çekilmesinden kaynaklanır. Onun hikayesi, okuyucuya şu soruyu sordurur: Değişim kaçınılmazdır, peki ya bu değişim sırasında kaybettiklerimiz? Yaprak Dökümü, işte bu kaybın insani maliyetini Ali Rıza Bey'in şahsında unutulmaz bir şekilde resmeder.
