🧬 10. Sınıf Biyoloji 1. Dönem 2. Yazılı 1. Senaryo: Hazırlık Rehberi
Merhaba gençler! 10. sınıf biyoloji 1. dönem 2. yazılı sınavına hazırlanırken size yardımcı olacak bir rehber hazırladım. Bu rehberde, sınavda çıkabilecek konuları ve soru tiplerini bulabilirsiniz. Unutmayın, düzenli tekrar ve bol soru çözmek başarının anahtarıdır. Başarılar!
🧪 Hücre Bölünmesi
Hücre bölünmesi, canlıların büyümesi, gelişmesi ve üremesi için temel bir olaydır. İki temel hücre bölünmesi çeşidi vardır: Mitoz ve Mayoz.
- 🌱 Mitoz: Vücut hücrelerinde (somatik hücreler) görülen bölünme şeklidir. Amaç, hücre sayısını artırarak büyüme ve onarımı sağlamaktır.
- 🍎 Aşamaları: Profaz, Metafaz, Anafaz, Telofaz.
- 🎯 Sonuç: Bir hücreden, genetik olarak birbirinin aynı iki hücre oluşur.
- 🌸 Mayoz: Üreme hücrelerinde (gametler) görülen bölünme şeklidir. Amaç, kromozom sayısını yarıya indirerek döllenme sırasında türün kromozom sayısının sabit kalmasını sağlamaktır.
- 🧬 Aşamaları: Mayoz I ve Mayoz II olmak üzere iki aşamada gerçekleşir.
- 🎯 Sonuç: Bir hücreden, genetik olarak birbirinden farklı dört hücre oluşur.
🧬 Kalıtım
Kalıtım, genetik özelliklerin nesilden nesile aktarılmasıdır. Gregor Mendel'in çalışmaları kalıtım prensiplerinin temelini oluşturur.
- 🧬 Gen: DNA üzerinde belirli bir özelliği kodlayan bölgedir.
- 🧩 Alel: Bir genin farklı varyasyonlarıdır. Örneğin, göz rengi geni için mavi ve kahverengi alelleri bulunabilir.
- 💪 Dominant Alel: Etkisini her durumda gösteren aleldir.
- recessive Resesif Alel: Etkisini sadece homozigot durumda gösteren aleldir.
- 🧑🤝🧑 Genotip: Bir bireyin genetik yapısıdır. Örneğin, AA, Aa, aa.
- 👀 Fenotip: Bir bireyin dış görünüşüdür. Genotipin etkisiyle ortaya çıkar.
🧫 Mendel'in İlkeleri
- 🍎 Ayrılma İlkesi: Her bireyde bir özellik için iki alel bulunur ve gamet oluşumu sırasında bu aleller birbirinden ayrılır.
- 🍎 Bağımsız Dağılım İlkesi: Farklı özelliklere ait genler, gametlere bağımsız olarak dağılır.
🩸 Kan Grupları
İnsanlarda ABO kan grubu sistemi ve Rh faktörü olmak üzere iki temel kan grubu sistemi bulunur.
- 🩸 ABO Kan Grubu Sistemi: A, B, AB ve 0 olmak üzere dört farklı kan grubu bulunur. Bu gruplar, alyuvarlar üzerindeki antijenlere göre belirlenir.
- ➕➖ Rh Faktörü: Alyuvarlarda Rh antijeni bulunup bulunmamasına göre belirlenir. Rh antijeni bulunanlar Rh pozitif (+), bulunmayanlar Rh negatif (-) olarak adlandırılır.
🌿 Ekosistem Ekolojisi
Ekosistem, canlılar ve cansız çevre arasındaki etkileşimi inceleyen bilim dalıdır.
- ☀️ Biyotik Faktörler: Canlı faktörlerdir. Örneğin, bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar.
- 💧 Abiyotik Faktörler: Cansız faktörlerdir. Örneğin, sıcaklık, ışık, su, toprak.
- 🍎 Besin Zinciri: Canlıların birbirini yiyerek enerji aktardığı zincirdir.
- 🕸️ Besin Ağı: Birden fazla besin zincirinin birleşmesiyle oluşan karmaşık yapıdır.
- ♻️ Enerji Akışı: Enerji, üreticilerden tüketicilere doğru aktarılırken bir kısmı kaybolur.
🌍 Çevre Sorunları
İnsan faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve çevreyi olumsuz etkileyen sorunlardır.
- 🔥 Küresel Isınma: Sera gazlarının atmosferde artması sonucu Dünya'nın ortalama sıcaklığının yükselmesidir.
- 🌧️ Asit Yağmurları: Hava kirliliği sonucu oluşan ve toprağa, suya zarar veren yağmurlardır.
- 🗑️ Çevre Kirliliği: Hava, su ve toprakta zararlı maddelerin birikmesiyle oluşan kirliliktir.
- 🌳 Ormanların Yok Olması: Ormanların tahrip edilmesi sonucu biyoçeşitliliğin azalması ve erozyonun artmasıdır.
