🧬 10. Sınıf Biyoloji 1. Dönem 2. Yazılı: 6. Senaryo MEB Soruları
🦠 Hücre Bölünmesi: Mitoz ve Mayoz
Hücre bölünmesi, canlıların büyümesi, gelişmesi ve üremesi için temel bir süreçtir. İki ana türü vardır: mitoz ve mayoz.
- 🌱 Mitoz: Vücut hücrelerinde (somatik hücreler) gerçekleşir. Amacı, hücre sayısını artırarak büyüme ve onarımı sağlamaktır. Sonucunda, genetik olarak aynı iki yeni hücre oluşur.
- 🌸 Mayoz: Üreme hücrelerinde (gametler) gerçekleşir. Amacı, kromozom sayısını yarıya indirerek döllenme sırasında türün kromozom sayısının sabit kalmasını sağlamaktır. Sonucunda, genetik olarak farklı dört yeni hücre oluşur.
Önemli Terimler:
- 🧬 Kromozom: DNA'nın paketlenmiş halidir.
- 🧫 Kromatin: DNA ve proteinlerden oluşan karışımdır.
- 🧪 Sentrozom: Hücre bölünmesinde iğ ipliklerini oluşturur.
🌿 Kalıtım: Genetik İlkeler
Kalıtım, genetik özelliklerin ebeveynlerden yavrulara aktarılmasıdır. Bu süreç, Gregor Mendel'in çalışmalarıyla anlaşılmıştır.
- 🍎 Gen: Bir özelliği belirleyen DNA parçasıdır.
- 🧬 Alel: Bir genin farklı varyasyonlarıdır. Örneğin, göz rengi geni için mavi veya kahverengi aleller olabilir.
- 🧪 Genotip: Bir bireyin genetik yapısıdır.
- 🌳 Fenotip: Bir bireyin gözlemlenebilir özellikleridir. Genotip ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle oluşur.
- ☘️ Baskın Alel: Fenotipte etkisini her zaman gösteren aleldir.
- 🍄 Çekinik Alel: Fenotipte etkisini sadece homozigot durumda gösteren aleldir.
🌍 Canlıların Sınıflandırılması: Biyolojik Çeşitlilik
Canlıların sınıflandırılması, biyolojik çeşitliliği anlamamızı kolaylaştırır. Canlılar, benzer özelliklerine göre gruplandırılır.
- 👑 Âlem: En geniş sınıflandırma birimidir. (Örnek: Hayvanlar âlemi, Bitkiler âlemi)
- 🐾 Şube: Âlemden sonra gelir.
- 🌳 Sınıf: Şubeden sonra gelir.
- 🌻 Takım: Sınıftan sonra gelir.
- 🌷 Aile: Takımdan sonra gelir.
- 🍄 Cins: Aileden sonra gelir.
- 🌱 Tür: En küçük sınıflandırma birimidir. Ortak atadan gelen ve çiftleşebilen bireylerden oluşur.
İkili Adlandırma: Her türün kendine özgü iki isimli bir adı vardır. İlk isim cinsi, ikinci isim türü belirtir. (Örnek: Homo sapiens)
