🧪 10. Sınıf Kimya 1. Dönem 2. Yazılı 2. Senaryo MEB Soruları
📚 Kimyanın Temel Kanunları
Kimya, maddelerin özelliklerini, yapısını, bileşimini ve değişimlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Kimyanın temel kanunları, kimyasal tepkimelerin nasıl gerçekleştiğini anlamamıza yardımcı olur.
- ⚖️ Kütlenin Korunumu Kanunu: Bir kimyasal tepkimede, tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamı, tepkime sonucu oluşan maddelerin kütleleri toplamına eşittir. Yani kütle yoktan var olmaz, var olan yok olmaz, sadece şekil değiştirir.
- 🎯 Sabit Oranlar Kanunu: Bir bileşik, hangi yöntemle elde edilirse edilsin, içerdiği elementler arasında sabit bir kütle oranı vardır. Örneğin, su (H₂O) her zaman 2 hidrojen ve 1 oksijen atomundan oluşur.
- 💯 Katlı Oranlar Kanunu: İki element birden fazla bileşik oluşturuyorsa, elementlerden birinin sabit miktarıyla birleşen diğer elementin miktarları arasında basit bir tam sayı oranı vardır. Örneğin, karbon ve oksijenin oluşturduğu CO ve CO₂ bileşiklerinde oksijen miktarları arasında 1:2 oranı bulunur.
⚛️ Mol Kavramı
Mol, kimyada madde miktarını ifade etmek için kullanılan bir birimdir. 1 mol, 6.022 x 10²³ tane tanecik (atom, molekül, iyon vb.) içerir. Bu sayıya Avogadro sayısı denir (Nᴀ).
- 🔢 Mol Hesaplamaları:
- ⚖️ Kütle (gram) → Mol: n = m / MA (MA: Molekül Ağırlığı)
- 🔢 Tanecik Sayısı → Mol: n = Tanecik Sayısı / Nᴀ
- 💧 Hacim (Normal Koşullarda - NK) → Mol: n = V / 22.4 L
- 🧪 Mol Kütlesi (MA): Bir bileşiğin 1 molünün gram cinsinden kütlesidir. Elementlerin atom kütleleri periyodik tabloda belirtilmiştir. Bileşiklerin mol kütlesi, içerdiği elementlerin atom kütleleri toplamından hesaplanır.
🧮 Kimyasal Hesaplamalar
Kimyasal hesaplamalar, kimyasal tepkimelerde madde miktarlarını ve oranlarını belirlemek için kullanılır. Bu hesaplamalar, denkleştirilmiş kimyasal denklemler ve mol kavramı kullanılarak yapılır.
- 🧪 Denkleştirilmiş Kimyasal Denklemler: Bir kimyasal tepkime denklemi, tepkimeye giren ve oluşan maddelerin formüllerini ve miktarlarını gösterir. Denklemler, kütlenin korunumu kanununa uygun olarak denkleştirilmelidir.
- ➗ Sınırlayıcı Bileşen: Bir kimyasal tepkimede, diğer bileşenlere göre daha önce tükenen ve tepkime miktarını belirleyen bileşendir.
- 💯 Verim: Bir kimyasal tepkimede elde edilen ürün miktarının, teorik olarak elde edilebilecek maksimum ürün miktarına oranıdır. Verim genellikle yüzde (%) olarak ifade edilir.
Bu konular, 10. sınıf kimya 1. dönem 2. yazılı sınavında karşınıza çıkabilecek temel konulardır. Başarılar dilerim!
